KIRGIZLAR’IN GÖZÜ İLE KILINÇ
Bizi kılınçla müslüman ettiler, bizde “Biz isteyerek müslüman olduk.” dedik.
MÜSLÜMANLIĞI
Muhammed öldükten sonra Araplar’ın, çok etkili bir kağanlık (padişahlık) kurdukları görülmüştür. O dönemde İran’ın kağanı öz elini Araplar’a aldırmış, kendisi Orta-Asya Türkelleri’ne sığınmıştı. Bunun arkasından 666 yılında Araplar’ın çeri başçılarından Rabgi bin Aris, İran kağanını izleyerek Türk yurtlarından Amu Derya’nın Doğusu’na gelmişti. Sonuç alamadan geri dönmüş idi. O dönemde Türk kağanlığına bağlı olan Orta Asya’daki bölükler (topluluklar), kendi aralarında dalaşıp duruyorlar idi.
O öyde (zaman) Samarkan (d) ile Buhar (a) Sogdı yönetiminde bulunuyorlardı. Kağanın adı Sagan Kudat idi. Çok bay (zengin) bir durumda idi.
Araplar’ın yöneticileri (emir), başka hanların boluşları (yardım) ile bu Sogdı kağanlığının başbalığını (başkent) almıştı. Orta Asya’nın Batısı’nı ellerine geçiren Araplar, Doğu yakasınıda ele geçirmek istemişlerdi. İskender, Selevkeler’den sonra Araplar, bölge tarihinde ilk yerlerini almış oldular.
Araplar, Sogduların önemli ilini ellerine geçirdikten sonra, bölgede yaşayan dıykançılardan yararlanarak, Onlara akça, iş, aş vererek, bölgede başka yerleşim yerlerini alarak, Orta Türk yurtlarını ellerine geçiriyorlardı. Ancak bütün Türk yurtlarını ele geçirmeyi amaçlayan Araplar’ın işleri uzun sürmekte idi. Bazan dıykançılar, kağanlar anlaşarak Araplar’dan kurtulmak isteselerde, Araplar’ı, içerden satkınlar çıkınca atamıyorlardı. (681-683)
Sogdı’nın basçısıda (hanı), Araplar’ın çeribaşçısı olan Kuteybe bin Müslim’i, ikide bir bölgeye çağırıyordu.
Sonunda Altay’daki Türk kağanı Möçe han 701 de Sogdı’ge geldi. Ancak anlaşma sağlanamadı.
712 yılında Kültegin gelip, Araplar’ın ellerine düşmüş olan bütün Sogdıları Türkeli’ne bağladı. Araplar’ın ellerinde yalnızca Samarkan (d) il kalmıştı. Gültegin, Araplar’a karşı savaşır iken, bölgedeki Sogdı hanlar, gizlice Araplar’a arka çıktıkları için, Gültegin, Araplar’ı tümden bölgeden atamıyordu. Bazı hanlar gündüz, Gültekin’den yana gecede otarcı (işgalci) Araplar’dan yana oluyorlardı. Gültegin Demir Kapuk dağı üzerinden geriye gitti.
713 yılında Araplar, Taşkent ile Fergana’yı aldılar.
Suluu kağan, Issık Köl ile çuy akarsuyu arasında Suyap ilini kendilerine başbalık (başkent) yapmışlardı. Kendilerini burada toplayan Türkler, Araplar la gece gündüz demeden altı ay savaştılar. Suluu kagan’ın erliğini gören Araplar, onu Ebu Muzaim olarak adlandırdılar. Ona süsen boğa adını verdiler.
738 savaşlar sürüp giderken, çıkarları için Araplar’a satılan yerli Türkler, Satuk Bugra han gibi adlarını değiştirerek Arap adları aldılar, kimisi köy kimisi il yöneticisi olmak amacı ile, bölgede Araplar’ın Sırrı Darya’yı almalarını sağladılar. Araplar oradan Kasgar’a geçtiler. Issık Göl ile Çuy arasındaki Türkler, Araplar’a satılmış olan Karluklular’ın ellerinde kaldılar. Onların bir kısmı Asgı deye anılırdı.
Samarkan(d) hanı Kıtay’a (Çin) bir ulak yollayıp, kendilerini Araplar’dan kurtarmasını istemişti.
Araplar, Orta Asya’yı Türkler’in ellerinden KILINC GÜCÜ ile alsada, bu olayı Çin’in elinden almış gibi göstermektedir.
Araplar, 748 yılında Issık Köl ile Çuy arasındaki başbalığı Suyap olan Türk kağanlığını yenip, 200.000 (ikiyüzbin) çeri ile TALAS’a ilerlemekte idi. Araplar’ın başlarında Ziyad bin Saling (Salih) bulunmuştu. Arap çerileri Akçiy’deki Ak Töbö ile Ak Töbö’nin karşısında olan Kulan Kuruk’ta olmuş olmaları gerekiyor. 751 yılında 7. Ayda Araplar la karşılaşmış olan Kitaylar (Çin) Arplar la savaşa girişince Türkler’de Kıtay’a (Çin) saldırırlar. Kıtay’ın 50 bin çerisi öldürülür, 20 bini ele düşer, kalanıda kaçmıştılar.
Ele geçen Kıtaylılar’dan Samarkandlılar, bezden kahıt yapmayı öğrenmişlerdi.
kilincmuslumanlariturkler 