KILINÇ MÜSLÜMANLARI
TÜRKLER
Önemli bilgi: Bu yazı Azerbaycan Gençlik Derneği’nin yayınladığı KILINÇ MÜSLÜMANLARI kitabından alınmıştır.
(Turan Yayınları, Baki-2000)
KILINÇ MÜSLÜMANLARI : T Ü R K L E R
Giriş 5
1 TÜRKLÜĞÜN ÜZERİ ÖRTÜLÜYOR 7
2 İLK TÜRK ARAP İLİŞKİLERİ 8
3 ARAPLAR’IN TÜRK ELLERİ’NE YAPTIKLARI KORKUNÇ AKINLAR, BUNUN YANISIRA TÜRKLER’İN TÜMDEN YOKEDİLMELERİNİ ENGELLEYEN
TÜRK 14
3.1 Suulu kağan 14
4 TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLUŞLARI ? 23
4.1 Türk Budunu’nun müslüman edilişi, Göktürkçe’nin yasaklanışı 24
4.2 İslam yalnızca Araplar’ın degil, Ruslar’ında Türklere karsı kullandıkları bir araç olmustur. 28
5 TÜRKİYE TÜRKLERİ’NE YALAN SÖYLETEN MÜSLÜMANLAŞTIRMA OLAYI 31
5.1 Satık Bugra kimdir? Ne yapmıştır? 32
5.2 Kara kılınçın gücü ile müslüman olmayan Türkler
34
6 SUFİCİLİĞİN TÜRKLER’DE DOĞUŞU 36
6.1 Olaylarin gelismesi 37
6.2 “RİBATLAR”; Hoca Ehmet Yasavi Yolu 43
7 TÜRK KAGANLIĞININ TÜÜKİ (tarih) SÜREĞİ AŞAĞIDA GÖSTERİLMİŞTİR 45
7.1 Ulu Türk kağanlığı 45
7.2 Batı Türk Kağanlığı – Türkeş Kağanlığı 46
7.3 Çıkış/Doğu Türkleri Kağanlığı 47
8 HOCA AHMET el-YASEVİ 50
8.1 Giriş 50
8.2 Araplar, o dönemde Kazakeli’nde başka neleri değiştirmeyi amaç edinmiş idiler? 54
8.3 İslamın Orta Asya’daki Görünümü Nedir ? 55
8.4 Türkiye’de Ahmet Yasevi için uydurma dil ile edebiyat uydurulmuştur
58
8.5 Türkiye’de bulunan Ehmet el-Yaseviciler 61
8.6 Arap göçmenleri, kılınç gücü ile Türk yurtlarında!
68
8.7 Hoca Ahmet el Yasavi nereden çıktı? 69
8.8 El-Yaseviciler Ne Demek İstemektedirler? 81
8.9 Hoca Ehmet el-Yasavi’nin ‘şeriat işkenceleri’ni anlattığı diziler
83
9 KILINÇ MÜSLÜMANLARI: AZERBAYCAN TÜRKLERİ
89
10 AKÇA (para) MÜSLÜMANI BULGAR TÜRKLERİ / TATARLAR
94
11 ARAPLAR GÜRCÜ ELİNE KILINÇLA İSLAMI BENİMSETİYORLAR
96
12 TÜRKLER’İN KILINÇ GÜCÜ İLE ANA DİLLERİNDEN AYRILIŞLARI
98
12.1 Karluk eli 101
12.2 Karahan eli (942-1210) 103
12.3 Kırgızlar, kılınç gücü ile ana dilleri olan Gök Türkçe yazı dilini bırakıyorlar !!! 107
12.4 Arapça tanıktös (alfabe) dönemi 108
13 TÜRK TÖRELERİİSLAMA UYUYOR MU?
110
Önemli bilgi: Bu yazı Azerbaycan Gençlik Derneği’nin yayınladığı KILINÇ MÜSLÜMANLARI kitabından alınmıştır.
(Turan Yayınları, Baki-2000)
KILINÇ MÜSLÜMANLARI : T Ü R K L E R
Giriş
Türkiye’de Türkler, Atatürk’ün ölümünden sonra bir türlü belirleyici güç olamadılar. 1923’ten 1938 yılına deyin yükselen Türk gücünün etkisini dış güçler, gerek sağcılığı, gerek solculuğu, en sonundada islamı kullanarak, üstü örtülü biçimde sona erdirebildiler. Dış güçler, görünüşte bir Türklük yaratarak, onun arkasında işbirlikçileri toplayarak, uzun bir uğraşın sonunda ‘tarikatlar’, ‘tekkeler’, ‘din-ayet’ler aracılığı ile Türkiye’de Türk budununu (millet) etkisiz duruma sokmuşlardır. Artık ‘mollalar’, ‘şeyhler’, ‘hocalar’ adına gerçekleştirdikleri sessiz bir devrim ile yeniden belirleyici güç olmuşlardır. Ancak bu olay dünden bu güne gerçekleşmiş bir oluşum değildir.
Karşı güçler, en kutsal olarak gösterdikleri sulandırılmış islamı, gerçek Kuran’a dayalı olan islamın yerine oturtarak, Batı-ABD uydurması Yahudi-Hristiyan güdümünde bir islam anlayışını kendilerine kalkan yaparak, Türklüğün altını oymada başarı sağladılar. Buna karşılık, Kuran’a dayalı islamı savunanlar oynanan oyunları sezemediler, Türk’ten yana olanlarda, bu gelişmelere karşı gereken bilimcil açılım ile örgütlenmeyi gösteremediler, çünkü çok az sayıda olan, ellerinde neredeyse yaptırım gücü olmayan bu kesimin önünü de Veli Küçük’ünde içinde oldugu kesim engelleyivermiştir.
Buda geçmişte olduğu gibi bugünde Türklüğün, tarikat islamının (suffilik) belirlediği çizginin içinden çıkamamasını sağlamıştır.
Bu konuyu aydınlatabilmek, ayrıca islamın geçmişten günümüze deyin türklüğe bakış açısını anlatabilmek için, Türk-müslüman ilişkilerini yazarak, Türkiye Türkleri için bir eksikliği gidermek istedim.
Bu biçik (kitap) yazılır iken, yer, kişi yada kuruluş adları, adı geçen bölgede anıldığı gibi ele alınmıştır. Bazanda konuyu bir başka açıdan gözler önüne serebilmek için, bir olayı birden çok kere ele aldım. Olayları abartmadan, değişikliğe uğratmadan, toplum baskısından da çekinmeden sizlere ulaştırabilmemeyi düşündüm.
Amacım, ne bir müslümanı incitmek, nede islamı aşağılamaktır. Ancak müslümanlık adı altında ‘molla’, ‘hoca’, ‘şeyh’ kılığında olan, eli kanlı Arap çerilerinin de (asker), Türk’ün atası gibi gösterilmesine, Türk ülküsünün yerine, islamı kullanarak, Arap ülküsünün yerleştirilmesine, bir Türk olarak, göz yumamaz idim.
1 TÜRKLÜĞÜN ÜZERİ ÖRTÜLÜYOR
Türkiye’de Türklük ile İslam arasında olabilecek ilişkiler, iyi belirlenemediği için yada, etken güçlerin, Türklüğün üstünü örtme girişimleri sonucunda, Türk’den yana olanların bile uzun süre içinde dirençlerini yitirdikleri görülmüştür.
Türklük, artık Kuran’ın içinde olan yerine çekilebilmiş[1], Türkler ile Türkler’den yana olmak isteyenlerinde Türkiye’de yükselişlerinin önü kapatılmış oldu.
Sorun nerede yatıyor idi?
Sorun doğrudan-doğruya Türklüğün yerini, islamda aramakta yatmakta idi.
2 İLK TÜRK ARAP İLİŞKİLERİ
Türkler, öz yurtlarında göçüp-konup, ara-sıra kendi aralarında, ara-sıra da komşu eller (ülkeler) ile sokuşup (savaş) durur idiler. Onlar için en büyük korkunç güç Kıtay/Çin idi. O yıllar Türkler’in Çinliler ile itişip-kakıştıkları dönemdir. Araplar’da, 670 yılında doğuya doğru Irak üzerinden saldırı başlatmış, o yıl içinde Ceyhun’un sol yakasına gelip dayanmış idiler. 673 yılına gelindiğinde Muaviye ile Said önce Horasan’a oradanda Semerkant’a saldırırlar. Horasan’a ilbeyi (emir) olarak Salim bin Ziyad’ı görevlendirmiş idiler. O dönemde Horasan Muaviye’nin oğlu Yezid’e bağlıdır. 685 yılında Araplar, Abdülmelik ile bu bölgede büyük bir Araplaştırma (asimile) işi başlatmışlardı. Yezid’in boluşçusu (yardımcısı) ise Haccac’dır. O ilk iş olarak bölgede yaşayan ulusların dillerini Arapça’ya çevirdi. Haccac, sonra Irak genel ilbeyi (emir) oldu. Ubedullah ebi Bekri’yi Sicistan’a, Muhallep İbni Ebi Sufra’yı Horasan’a ilbeyi (emir) yaptı. Sicistan’ın başında olmuş olan Rutbil’de eskiden beri Araplar’a baç (vergi) vermekte idi. Araplar’da, saldırılarını baç (vergi) almak, toprak kazanmak (işgal) için düzenlemekte idiler. Araplar’ın Türk yurtlarını ele geçirme isteklerini eyleme dönüştürmeleri, Hacac’ın Kutayba ibni Müslim’i Horasan ilbeyi (vali) olarak ataması ile başlamıştır. Türkler’i yok etmek için, ayetlerde işletildi. Bakara 193, ‘Yalnız Allah’ın dini ortada kalana deyin onlarla savaşın.[2]’sonrada ‘8 Enfal /39. “Fitne kalmayıp, yalnız Allah’ın dini kalıncaya deyin onlarla sokuşun[3](savaşın).’ denmiş idi. 706 yılı Kutayba Mavera Ünnehir’e girmiş, Baykent, Horasan, Merv der iken, ondan sonrada 709 yılında Buhara’yı alıp, oradan’da Samarkand’a girmiş idiler. Kuteybe’nin Talkan saldırısı yapılır iken de, 9. Tevbe/123 işletilmiş idi. ‘Ey iman edenler inanmayanlarla karşı savaşın; Onlar sizde bir sertlik bulsunlar. Biliniz Allah sakınanlarla birliktedir.[4]’
Arap güçleri, 712 yılında Fergana ile Şaş (Taşkent) balıklarına (şehir), iki yıl sonra 714 yılındada Turfan bölgesinde İsfidcab’a girmiş idiler[5].
Girdikleri bu bölgelerde yaşayan Türkler ise kılınç gücü ile müslümanlaştırılmış idiler. Türkler’i müslümanlaştırır iken, kaçırdıkları Türk kadınlarına çocuk yaptırıp, müslümanlığı öğretip, onları çocukları ile birlikte Türk yurtlarına geri yolluyor idiler. Bunun içinde yine ayetler kullanılmakta idi.
Atalarımızı böyle kılınçtan geçirdiler.
Ahsap suresi 50 ‘Ey peygamber mehirlerini verdiğin eşlerini, Allahın sana ganimet olarak verdiği cariyeleri seninle birlikte hicret eden amcanın kızlarını, halaların kızlarını, dayının kızlarını, teyzenin kızlarını peygamberle nikahlanmayı dilediği takdirde, müminlerde ayrı, sırf sana mahsus olmak üzere –kendisinin mehrini peygambere hiba eden mümin kadını almanı helal kılmıştır.’ ile Ahsap suresi 51 ‘Ey Muhammed bunlardan istediğini bırakır, istediğini yanına alabilirsin. Sırasını geri bırakmış, olduklarından da arzu ettiğini yanına almanda sana bir sorumluluk yoktur. Bu onların gözlerinin aydın olmasını, üzülmemelerini, hepsine verdiğin şeylere razı olmalarını daha iyi sağlar.’ işletilerek savaşta talan edilen Türk kızları, birer ganimet sayılmış, onların Araplar’a kul (cariye) olmalarınıda uygun (helal) görmüş idiler. Ayrıca o yıllardan başlamak üzere Cuma namazları kılınç gücü ile kıldırılma yoluna da gidilmiş idi. Bunun yanısıra camiye gidene 2 dirhem akça verilerek, yoksul olan Türkler, müslümanlık için avlanmak istenmiş idi.
Araplar, üstelik Çinliler’in yaptıkları gibi Türkler’in içlerinde iç karışıklıklar yaratarak, ayrıca iç sokuşlarda savaşlarda iki yakadan birine arka çıkarak, Türk ellerini ele geçirmeye de çalışmışlardır.[6]
Bu Araplar’ın Türk yurtlarını alışları, buralarda yaşayan Türkler’i kılınç gücü ile müslümanlaştırmaları, 1224 yıl sonra Atatürk’ün ölümü ile birlikte Türkiye’de kendilerini ‘milliyetçi’, ‘milli’ görüşçü, sağcı, Türk-İslam ‘sentez’cisi, Türk-İslam ülkücüsü olarak gören kesimlerce, Türkler’in topluca müslüman oldukları biçiminde yorumlanacak idi. Türk yurtlarının Araplar’ca otarlanması (işgalleri), dökülen Türk kanları, kutsal gördükleri islam için, doğal sayılacak idi.[7] Üstelik Araplar’ın tümden Türk yurtlarını otarlamasını önlemiş olan, büyük yurtsever Suulu Kağan’da Türkiye Türkleri için yok sayılacak idi. Çünkü o müslüman Araplar’ın Türk yurtlarına olan akınlarını durdurmuş idi.[8]
711 yılı Tan yöneticileri, Yenisey Kırgızları, şimdi Tuvalar’ın yaşadıkları yerde Çik, Azlar ile Çıkış Türkleri’ne karşı birlik kurmuş idiler. Bunu duyan Kapagan Kağan’da, bek (komutan) Ton-Yukuk ile kendi küçük oğlu İnel’in yönetiminde, 20. 000 kişilik çerilerini onlara karşı yollamış idi. Onlar, birden bire Çikler, Azlar ile Enisey (Yenisey) Kırgızları’nı yasaklamış (cezalandırmış), Türkeş Türkleri’nide uyarmış idiler.
Atalarımız bu konuda Ton-Yukuk adına dikilmiş balballarda böyle yazmışlar:
BEN YOLSUZ ALTIN CIŞTI (Mogol Altayı) AŞIP GEÇTİM. BİZ İRTİŞ AKARSUYUNU DİNLENMEDEN GEÇTİK. GÜNÜ- TÜNÜ DİNLENMEDEN TAN ERTEN (sabah) BOLUÇUGA YETİŞTİK…
İKİNCİ GÜNÜ YAGILAR (düşmanlar) GELDİLER. ONLAR YANGIN UKŞAŞ (gibi) OTLANIP (ateşlenip) GELMİŞDİLER. BİZ SOKUŞTUK. BİZİMLE KARŞILAŞTIRINCA, ONLARIN İKİ KANATI YARIM KAT ÇOK İDİLER. GÖK TANRI’NIN VERDİĞİ GÜÇ İLE BİZ ONLARDAN KORKMADIK…
BİZ YAĞILARIMIZIN KAĞANIN, ELİMİZE DÜŞÜRDÜK, BİRDE ORADA ONLARIN YABGUSUN (şad) ÖLDÜRDÜK.[9]
712-713 Yılları Türkeş beklerinden (komutan) biri olan Çabış Çor/Suulu, arta kalan çerileri toplayıp Sır Darya ya deyin varmış, Toharistan’a varmaya gücü yetmemiş idi. Bunun yanırıra Ton Yokuk, Kutluk Kaan’ın oğulları Bilge ile Kültekin Türkeli’nde yöneticilik etmiş idiler. Türk çerileri (ordu), 712-713 yılları Orta Asya’ya baskınla girip, Samarkand aymağına (Sogd bölgesi) deyin varmış idiler. O öyde (zaman) 710 yılı Tarhun’un Kağanlıgı’na oturmuş olan Gürek, Araplar’a bağlı idi. Yerli ilbeyleri ile balıklarda (şehir) yaşayan Türk uluslarının Kuteybe’ye karşı uğraşları, uzayıp gitmekte idi. Bunlarla birlikte Doğu Türk çerileri, Araplar’a karşı savaşlarını artırmış idiler.
716 yılında Kuteybe, Kaşgar’ı alamadan Kaşgar yolunda öldürülmüş idi. Ancak yerli aksüyöklerin[10]Arap otarcılığına, birde iç ayaklanmacılara karşı çıkmış olmaları nedeni ile yurt içinde ayaklanmalar durmuş idi. O öyde Çıkış (doğu) Türk Kağanlığı’na karşı Karluklular, Yedi Su ile Tengri Dağı aymaklarında yasaları bozucu girişimler yarattılar.
Türkler, artık doğuda Çin, batıda Arap saldırıları
arasında kalmış idiler. Çıkış/doğu Türk çerileri bu
nedenle Orta Asya’dan Hangay’a geri gelmiş idiler.
Onlar gittikten sonra bek (komutan) Çabış Çor/Suulu,
Türk Kağanlığı’nın başına oturmuş idi.
Bütün Türkler, geçmişlerini doğru kaynaklardan öğrenmelidirler:
Biz Türkler, geçmişlerini din etkisi dışında kalmış kaynaklardan öğrenmeliyiz. O dönemde bölgede etken olmuş olan,Türkeş, Karluk, Uygur ile Kırgız Türkleri’nin iç yada dış alanlarda uyguladıkları yöntemleri, atalarımızın yazdırdıkları balbalları okuyarak anlayabilmekteyiz. Bunun yanısıra Türkler’in Araplar’ca kılınç gücü ile topluca müslüman edilmelerini, kimin ne biçim engellemiş olduğunu, yine atalarımızın yazdırdıkları balballardan anlayabilmekteyiz.
Gizlenen olaylar
3 ARAPLAR’IN TÜRK ELLERİ’NE YAPTIKLARI KORKUNÇ AKINLAR, BUNUN YANISIRA TÜRKLER’İN TÜMDEN YOKEDİLMELERİNİ ENGELLEYEN TÜRK
3.1 Sulu kağan
Suulu Kağan, çıkışta/doğu Tan Kağanlığı’nın boluşu (yardım) ile kağanlığa gelmeyi dilemiş idi. Batı Türk Kağanlığı’nın Çıkış Türkeli’ne yerleşmiş olan oğullarının öç almalarının söz konusu olabilecegini görebilmiş, bu gelişmeyi önlemek için 717 yılı Çanyan’a elçi göndermiş, kendiside görüşmüş idi. Bundan sonrada kendisine yağı (düşman) olan, üç güç ile anlaşma yapmış idi. Kendisi Batı Türk elinin kağanının kızını, ikinci eş olarak da Bilge Kağan’ın kızını, üçüncü eş olarakta Tibet Kağanı’nın kızını almış, kendi kızınıda Bilge Kağan’a vermiş idi. O bütün bunları batıdan gelen Arap akınlarını durdurabilmek, Araplar’ın aldıkları Türk topraklarından çekilmelerini sağlayabilmek için yapmış idi.[11]
720 yılı Arap saldırganlarına karşı Gülek yöneticiliginde Sogdlar’ın başkaldırısı olmuş idi. (Bu günkü Özbekeli bölgesinde yasamis bir halk) Kursul’un yönetiminde Türkeş Kağanlığı çerileride bölgeye gelmiş idiler. Onlar Samarkand ile onun yanında olan Bahiliya’yı kuşatırlar. Sonunda Araplar, kırk (40) bin gümüş akça, yetmiş (70) kişisini kulluga (esir) vererek, anlaşma yapmış idiler. O öyde (zaman) Merv ile Samarkand balıklarında (şehirlerinde) büyük Arab ortalıkları (merkez) kurulmuş idi. Araplar’ın ellerine geçmiş olan Türk topraklarında, açtıkları camilere mıltıkları (silah) ile geldikleri, yerli ulusun onları benimsemedikleri, değişik kaynaklarda belirtilmiştir.[12] Onların koruma güçlerini Sogdular ile Türkeşler, yok etmiş idiler. Araplar, Samarkand’da bulunan koruma güçleri ile mıltıklarını (silah) alıp gitmiş idiler. Böylece Sogddular ile Türkeş güçleri, Araplar’ı Orta Asya’dan çıkarmış idiler. Bir süre sonra Araplar, büyük güçler toplayarak geri gelmiş idiler. Burada bulunan Gürek yönetimi, bir tob (grup) Türk aksüyökle (soyları yönetici kesimden gelenler) birlikte Araplar’a varıp, onlara akça ödeyip, bağlılık bildirmiş idiler. O arada Arap çerileride Sogdlar’ın arkalarından gelip, Fergana’ya deyin yetişmiş idiler.
724 yılı Suulu Kağan, Arap saldırganlarına karşı, güçlü bir direniş başlatır. Araplar Suulu Kağan’ı ‘Abu Muzahim’ Süseenek, Süskünçöök, Türtkünçöök[13] diye anar olmuş idiler.[14]
Suulu Kağan’ın bekliğinde (komuta) Fergana, Çaç (Taşkent), Necef’in biriken güçleri, Arap güçlerini Sır Darya boyunca kırıp, öldürüp, kalanlarını Samarkand’a deyin uzaklaştırmış idiler.
726 Türkeşler, Toharistan ulusuna Araplar’a karşı direniş göstermeleri için arka çıkmışlardır.
728 yılı Horasan’ın yöneticisi Aşras, Maveraunnehir’in ulusuna (halkına) ‘müslüman dinini benimseyenler kişi başına alınan vergiden boşaltılacaklardır’ (vergi vermeyecek) diye yasa çıkarmış idi. Bu yasaya çok sevinen, Sogdular islama dönmüşlerdir. Ancak bu topraklarda bir yöneticinin açıklaması ile vergi kaldırılınca, eskiden beri vergi verenlerinde vergisi kalkmış oldu. Bu nedenle bütün budun (halk) ayaklanmaya başlamış idi. Bu ayaklanmaya Türkeşler’de arka çıkmış idiler. Türkeşler’in öncülüğünde baskıncı (işgalci) Araplar, bütün aullardan (köylerden), ilçeler ile illerden sürülüp çıkarılmışlar, Arablar’ın elinde yalnızca Samarkand ile Dabusiya kalmış idi. Bu nedenle Aşras din için büyük savaş başlatarak, dışarıdan getirdiği çok çerilerle yeniden Türk bölgelerine baskınlar yapmaya başlamış idi. Sır Darya’yı geçip, Buhara’ya yaklaşmış idi. Buna karşılık Suulu Kağan, Taşkent ile Fergana’nın çerileri ile birlikte Araplar ile yüzyüze gelerek, direniş göstermiştir. Burada Gürek, Sogdular’ın yöneticisi idi. Sogdular Araplar’a karşı Suulu Kağan’ın yakasına geçmiş idiler. Aşras Samarkand’dan kırk çakırım (km) uzakta bulunan Kemer’in yöneticiliğinde gizlenmiş olsada, onu Suulu Kağan kuşatmış idi. Sonunda Aşras, bu bölgeyi bırakıp giderek, kendisini kurtarabilmiş idi. Onun Türkler’e karşı başlattığı büyük islam savaşı, Türkeşler’in direnişi sonunda başarısızlıkla bitmiş idi.
729’da Halife, Aşras’ın yerine Cüneyt’i Horasan’ın yöneticiğine belenlemiş (hazırlamış) idi. O bir sonrası yılda belenlediği (hazırladıgı) büyük çeri güçleri ile birlikte birdenbire Mavera Ünnehir’e saldırmış idi. Suulu Kağan, 17 bin çeri güçleri ile birlikte Arap yöneticisi Cüneyt’in çok sayıda ağır silahlarla donatılmış olan çeri güçleri ile Amu Darya’nın kıyısında karşılaşmış idi. Suulu Kağan’ın çerileri, büyük direniş gösterir iken, arkalarından, Samarkand’da yaşayan Sogdular ile bögede yaşayan Arap ulus (halk) arkalarından saldırı başlatırlar. Bu sokuşta Suulu Kağan yenilerek, Suyab’a geri çekilmiş idi.
731 yılı yılı Türkeş Kağan’ı yeniden 17 bin çerisi ile birlikte Samarkand’da bulunan Arap birliklerine saldırı düzenler, Samara’yı kuşatır. Bunun üzerine yönetici Cüneyd Horasan’dan Amu Darya’yı geçerek, bu saldırıya karşılık verir, ancak onunla karşılaşan Türkeş Türkleri, bir anda var güçleri ile sokuşarak, Cüneyd’in çerilerini dağıtarak, bozguna uğratmış idiler. O arada Araplar’ı kurtarmak için Toharistan’dan çokça çeriler gelerek Araplar’a bolış (yardım) vermiş olsalarda Araplar, yenilerek, Zerafşan akarsuyu bölgesinide bırakıp gitmişlerdir.
O dönemlerde Halifeler, Orta Asya’yı ellerine geçirmek için önceleri islamı, islamın iyi yanlarını öne sürerek yaklaşmış idiler. Ele geçirdikleri yerlerde, sonradan Arap çıkarlarını öne sürmeye, islamı gerçekten uygulayarak, ulusun kendi değerlerinin üstünü kapatmaya girişmişlerdir. Araplar bu bölgeyi ele geçirebilmek için, islamı öne sürerek ele geciremeyince, baskıncılığı denemişler, buda elli yılı aşınca Türkler, yer yer baş kaldırmaya başlamış idiler.
734 yılı çok tanınmış Arap çeri başı (komutan) Haris, halifeye karşı baş kaldırmış idi. Kendisinin Sogdular ile yaptığı anlaşmaya bağlı kalacağını, onların müslüman olanlarından vergi almayacağını açıklamış idi.
Suulu Kağan Haris’in, Arap halifesine karşı bu çıkışını kollamış, ona kömek (yardım) olsun diye de Fariyap balığının (kent) gelirlerini bağışlamış idi. Bu başkaldırıcı Arap yedekçisini, Türkeş Kağanlığı’nın buyrugunda yaşayan Huttar’ın yöneticisi Sabil’de, Toharistan Karlukluları’nın yöneticisi Yabgu’da kollamış idi. Bunların birikmiş olan güçleri, Toharistan’ı basıp alma girişimi yapmış idiler. Ancak onlara karşı Haris bir yenip, bir yener iken, sonunda geri çekilmek durumunda kalmış idi.
Bundan sonra Horasan’ın yöneticisi Asad, Huddal’a baskınla girmiş idi. Huddal’ın yöneticisi, Çuy akarsuyu yanında bulunan Suulu Kağan’ı, boluşa (yardım) çağırmış idi. Suulu Kağan’ın Arap otarcılığına karşı sokuşmak istediğini, Arap tüükicilerinden (tarihci) okuyalım: ‘Kağan’a kimse yanaşamaz, ona ortaklık edemez, yakınlık gösteremez idi. Onun dağları ile yaylaları var idi. Onlardan ancak sokuş olunca yararlanılır idi. Yaylaların genişligi ile dağların genişlişligi üçer (3) günlük yol idi. çeriler dinlenir, mallarını, yaylaya boşa salıverir idiler. O atlarla koyunları soydurup/kestirip, önce kendisi bir parça etle tuzdan alır, sonrada çerilerine buyruk verir; sizlerde kendinize böyle yiyeceklerden alınız, bu size Huddal’da Araplar ile karşılaşana deyin yetmelidir.’ demiş.[15]
Türkeşler, saldırıya geçerek, onyedi (17) gün içinde Huddal’a yetişip gelmiş idiler. Asad çözümsüzlükten Balux’dın içinde saklanır. Suulu Kağan, Araplar’ın yerli ulusun (halkın) ellerinden aldıkları varlıkları, Araplar’dan geri alıp, elde ettikleri varlıklar ile kulluga (esir) düşenleri de yanlarına alarak Şuyab’a geri gelmiş idi. Suulu kagan tanınmış, güçlü olarak bilinen Asad için, onu burulayıp (suçlayıp), böyle der: ‘Akarsuyun öte yakasına ötene deyin senin yerin, o az mı idi? Yok, seni aç gözlülüğün yendi. Huddal yerinin sana bir yamanlıgı yok idi. Bu yerler bana benim atamdan, büyük atamdan kalmış idi’.[16] Bu sözlerle Türkeş Kağan’ı Suulu, Orta Asya’nın Türk yurdu olduğunu, burada bulunan küçük balıklarında (şehir) kendisine bağlı olduklarını başka ellere de, Araplar’a da duyurmuş idi.
737 yılı Suulu Kağan, Haris’in çağırması ile Araplar’a karşı saldırıya girişmiş idi. Bu sokuşa Asad büyük Arap çeri birliğini getirmiş idi. Bu sokuşta Suulu Kağan’ın çerileri çok ölmüş, kendiside ölümden güçlükle dönmüş idi.
Araplar ile olan sürekli sokuşlarda artık elin gelir-giderleri (ekonomi) bozulmuş idi. Kağan’ın kazınası (hazine) yoksullaşmış idi.
Bu elde gelir azalınca kişilerin gönülleri bozulmuş, Suulu Kağan’a karşı sevgisizlik doğmuş idi. Böyle bir bakınca Suulu Kağan eli iyi yönetmiş; uçbeylerine gönlünü vererek, güvenmiş, onlara eşit olarak da yaklaşmış idi. Bütün yapılan sokuşlardan sonra olcaları (ganimet) kendisi ile birlikte olan Türkler’e bölüp vermiş idi.
Son yıllarda ise, gelen gelirleri Kağan, özünün gözetimine almış idi. Uç beğleri ile il beğleri buna karşı çıkarak, yüz çevirmeye başlamış idiler[17].Suulu Kağan o arada ağrımış (hasta), yaşıda çok ilerlemiş idi.
737 yılı bir gün, gece içinde Baga Tarkan onu öldürmüş idi. Bu başka bir biçikte (kitap) 738 olarak belirtilmiştir.[18]Onun çeribaşı da Ögüz (Sırrı Darya)’nın boyunda tutkuna (esir) düşmüş idi[19]. Bu olaydan sonra Kara Türkeşler ile Sarı Türkeşler arasında biylik ‘yönetici olma’ itişmesi başlamış oldu.
Suulu Kağan’ın oğulu Tukarsan Kut Şar, Kara Türkeşler’in arka çıkmaları (destek) ile atasısının yerine geçmiş idi[20].Ancak Baka Tarkan, Sarı Türkeşler, Fergana, Taşkent, Keş illerinin başkanları, Tan imparatorlugunun güçleri ile birlikte, Kara Türkeşler’i yenerek, Tukarsan Kut Şar’ı da tutuklamış idiler. Böylece Kul Çor/Baka Tarkan, Kağanlığa oturmuş idi.
Haris ile Araplar arasında olan sokuş uzun sürmüş idi. Anlaşıldığına göre, bu sokuşa Kul Çor’da katılmış idi. Sır Darya’nın boyunda bir yerde Kul Çor, ele geçirilip, Araplarca ağaca ilinmiştir (asılmış)[21].
744 yılı Türkeşler, geri çekilmek durumunda kalmışlardır. Haris kendiside, Araplar’ın yakasına geçip onlardan bağış (af) almıştır.
Kul Çor’dan sonra Türkeş Kağanlıgı’nın başına değişik, bazı birikimsiz kişiler gelmiş idiler.
Onların aralarında çok yüksek tartışmalar olmuş idi. Bu durum nerede ise Türkeş elinin yıkılmasına yol açmak üzere idi. Bu durumdan yararlanan Dogu Türkeli’nde olan Tan eli, Türkeş elinin iç işlerine karışmaya başladı.
747 yılı Van Çjen-Siyan baş ‘sorumlu yönetici’ oldugu Çin’e bağlı olan el (devlet), Suyap balığını tam takır soymuş idi. Bir yıl sonra da Çaş (Taşkent) balığını alıp, onun yöneticisini ağaca ilmiş (asmış) idiler. O öyde Arap baskıncıları, Sogd bölgesinin bir kısmını, bir ara ellerine geçirmiş idiler. Onlar Buhara’da olan başkaldırıyı çok çirkin bir karşı saldırı ile bastırıp, Çuy bölgesinde olan Nevaket balığına (şehir) girerek, Çin çerileri ile sokuşta olan Türkeşler’e arkalarından saldırıp, Taraz[22]balığını kuşatmış idiler. Horasan’ın yöneticisi Abu Müslim, çeri başçısı Ziyad komutasında Arap birliklerini, Arap baskıncılarına, Taraz’ı almaları için boluşa (yardım) yollamış idi.
Onlar gibi Çinliler’de bu bölgeyi Türkler’den almak istemekte idiler. Böylece iki yaka (taraf)
751 yılının (haziran) ayında Talas akarsuyunun kıyısında karşılaşıp, dört (4) gün yüz yüze çarpışıp, birbirlerini yenememişler iken, beşinci gün Çin birliklerinin arkasından Karluklar saldırmışlar, o anda Araplar’da önden bastırıp, birlikte Çinliler’i yenmiş oldular. O sokuşta elli bin (50.000) Çin çerisi ölmüş, yirmi bini (20.000) kulluğa (esir) düşmüş idiler. Bu sokuşdan sonra Çinliler, Çuy ile Issık Köl aymaklarını/ bölgelerini bırakıp gitmişlerdir. Türkeş Kağanlığı’nın bölgesinde Karluklular’ın sayıları artmış, ayrıca Karluklular, yönetim tabakasınada ulaşmaya başlamış idiler. Onlar, önceleri Mogol-Altayı’ndan Balkaş Gölü’ne deyin, Tarbakatay Dağları’nda yaşamakta idiler.
746 yılı Karluklular, Uygur Kağanlığı’nın baskısı ile Yedi-Su bölgesine göçüp gelmiş idiler. Yirmi yıldan çok ayrılıkçı eylemler yaparak, bağımsız kalmayı denediler. Türkeş Kağanlığı’nın burnundan getirip, yorgun düşürmüş idiler. Sonunda;
766 yılı Karluklular, şuyap, Taraz balıklarını (şehirlerini) iyelenip (sahiplenip), Türkeş Kağanlığı’nı yıktılar. Türkeş Kağanlığı’nın yıkılışı ile birlikte, Batı Türkleri’nin dönemi kapanmış oldu. Karluk eli (devleti), bazı bölgeleri elinde tutabilmiş, bununla birlikte Orta Asya’nın bir kısmı ile batısı, Arap halifesine bağlanmış oldu.
4 TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLUŞLARI ?
4.1 İlk kılınç müslümanları KARLUKLAR
Bayların (zenginlerin) müslüman oluşları
Karluk kağanlığı 775-875 yılları arsında islam dinini benimsemiş idi. İslam, ilk olarak onların aksüyekleri (yönetici kesim) arasında yerleşmeye başladı. Ancak toplum atalarının dini olan Tangrıcılık ile Şamanlığı bırakmadı.
Karluk yöneticilerinin islamı benimsemelerinde en önemli etken alış-veriş (ticaret) olmuştur. Bir başka etkende Araplar’ın çok sıkca bu bölgeye kılınçla din yayıcısı (misyoner) olarak gelmeleri olmuştur. Bu bölgedeki aydınlar, Araplarca kendi kerkedimlerini (sanat) Arapça yazınca, seslerini yurt dışına duyurabileceklerine, inandırılmış idiler. Ayrıca Araplar’ın yerleşik yaşamları ile uygarlıkta ileri gitmekte oluşları, alım-satım (ticaret) da ipek yolu boyunca ilerlemiş olmaları, Karluklar’ın yönetici kesimini derinden etkilemiş idi. Onun için de onlar (yönetici kesim), atalarının yazı damgaları (harfleri) ile sonradan aldıkları Sogdı damgalarını da bırakarak Arap damgalarını alırlar.[23]
4.1 Türk Budunu’nun müslüman edilişi, Göktürkçe’nin yasaklanışı
IX. yy.’a gelindiğinde Türk yurtlarının ortasında bir Arap eli (devleti) kurulmuş idi. Kurucusu Samanhudat, Belh yöresinde Saman köyünün ağası olan bir Arap idi. Düşünmek gerekir, o dönemde Araplar, Türkelleri’ne gelip yerleşmişler. Emevi devleti halifesi Hişam döneminde müslüman olmuşlar.
819 yılına gelindiğinde Abbasi halifesi Memun, Samanhudat’ın dört torununa Türk topraklarından Samarkand, Şaş (Taşkent) le Herat geçim kaynağı olarak vermiş idi. Buralar’ın ilbeyliğini (valilik) yaptıkları gibi Tahiriler’e bağlı idiler. Fergana ilbeyi olan Arap Ahmet, Semerkant’a saldırıp orayıda aldı. 875 yılına gelindiğinde onun oğlu Nasır, halifeden Maveraunnehir’in gelirlerini almış idi. Böylece Arap Samanieli kurulmuş oldu. Nasır, kardaşı İsmail’i Buhara’ya yönetici olarak atamış idi. İsmail, ilk iş olarak yerli beyleri susturarak, yönetimine aldı. Türkeli’ni bölüşme konusunda kardaşları ile arası açılmış idi. İsmail, Nasır’ı yenerek, topraklarını Safaviler’den, Horasan’ı, Aleviler’den de Tabaristan’ı almış idi. Nasır’ı öldürmediği gibi, onu Samarkand’a yönetici olarak bırakmış idi.[24]Araplar, aldıkları topraklarda açıkça islamı direterek yaymak istemiş idiler. İslamlaştırılmış olan Türkler’in Arap yönetimine karşı çıkmayacakları düşünülmekte idi. Ayrıca Araplar’ın ellerine geçmiş olan Türk yurtlarında Göktürk yazıları yasaklanarak, Arap tanıktösünün (alfabe) uygulanması başlatılmış idi.
Araplar’ın talancılık ile saldırıları Doğu Türk ellerinde (Orta Asya) çok etkili oldu.[25]İslam IX-XIII yüzyıl arasında Doğu Türkelleri’nin batı yakasında Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen ellerinin bulundukları yerlerde ilk önce yöneticiler ile bay (zengin) kişiler arasında yayılmış idi.
Talay Aladağı’nın yanında Cumişlagu, Mankent balıkları (şehirleri) ile Arıs’ın orta yakasında Usban balığı (şehir) kurulmuş idi. Kencile’de bir yönetim ortalığı (merkezi) olarak kurulmuş idi. Otırar kenti Kökaldı aymağında Keler, Besic ile Barık balıkları (kentleri), Saygar önünde Yassı, Şagılcan, Karnalı, Cent, Asanas, Barşakent, Terikey, Cotalar’da – Balac ile Berü balıkları (kentleri) ortaya çıkmış idi.
Bu balıkların (kent) bazıları eskiden var olmakla birlikte, küçük yerleşim yerleri idiler. Yedisu’nun Ontüstük (güney) batısında yeni balıklar (kentler) oluşmuş idi.
Talas yakınında Bul, Cikil, Balu, Şelci, Tekabket, Kölsüz, Kencek başbalıkları (başkent) için Şu’ya bağlı Balasagun başbalık (başkent) olur.
O öyde (zaman) Orta Kazakeli’nde yerleşik yaşam biçimi artmaya başlar. Doğu Kazakeli, Ertiş boyundada yeni balıkları (şehir) oluşmuş idi. İmakiye gibi Astana’dan başka, Damuriya, Caravıs, Baudiyar, Dakkan, Astur kentleri, Batı Kazakeli’nde Cayıklar[26]yönetiminde olmuş idi.
Bu canlılık ipek yolunun uluslararası bir geçiş yolu olmasından kaynaklanmakta idi. İsfidcap, Keler, Otırar, Taraz, Novakent, Balasagun balıkları (kentleri) geçmişe göre çok alış-veriş yapılan yerler olmuş idi.
Arap yöneticilerin Kazakeli balıklarını basıp aldıkları açıktır. Peygamber soyundan gelen Nuh Ibni Asad, Sayram ile Yassı’nı (Türkistan) bir baskınla kanlı biçimde almış idi.[27] 841 yılında da Otırar balığını (şehir) yerle bir etmiş idi.
İsfidcap, Otırar, Taraz, Yassı’da tenge/akça değiştirme evleri açılmış idi. Artık akça (para), balık (kent/şehir) yaşamında etken bir yer tutmakta idi. Çünki özellikle başçılar/yöneticiler, çok akça elde edebilmek için müslüman olmuş idiler.[28]
Şamaniler, bir süre önce saldırdıkları Taraz balığından (kent) sürekli baç (vergi) alıp durur idiler. 893 yılında Arap şeyhi İsmail İbn Ahmed, Taraz’a saldırı düzenleyerek, kuşatır[29], burada bulunan Türkler’in müslüman olmalarını ister. Kılınç gücü ile Türkler, müslüman olmayı benimserler, böylece kılınçtan geçirilmezler, Arap İbn Ahmed, Türkler müslüman olunca kuşatmayı kaldırır.[30]Ancak Taraz’a girmiş olan Arap çerileri, Türk kızlarını alıp, onları tutkun olarak yanlarında götürüp, onlardan olan çocuklara islamı öğretirler. O çocuklar artık yetiştiklerinde islamın yayıcısı (misyoner) olarak Türk yurtlarına geriye yollanırlar, onlar Arap adlarını taşıyorlar, Kazak Türkçesi’ni, Arap keyindindiğini (kültürünü), islamı iyi biliyor idiler. Türkler’in bölgelerinde ilk camileride onlar açmış idiler. Türk(istan) bugün Kazakeli olan bölgenin dışında bulunan Türk yurtlarında ilk camiyi de Araplar, (Buhara- Samarkand) adını taşıyan balıklarda (şehir) kendileri açmış idiler.
Ben buraya deyin sürekli islamın Aksüyekler (kaanların kanını taşıyanlar) ile üst düzey yöneticiler arasında ne biçimde yayıldığını anlatarak geldim.
4.2 İslam yalnızca Arap otarcılarının Türk yurtlarınıele geçirmede bir araç olmakla kalmamıs, Ruslar’ın Türk yurtlarını ele geçirebilmek için kullandıkları bir araç olarakta türklere karsı kullanılmıstır.
Türk yurtlarının Araplarca otarlanmasından sonrakı yıllarda bazı ocaklar (aileler), kendilerini molla, koca olarak adlandırmaya başlamış idiler. Ayrıca aynı bölgelerde yaşayan Türkler’de bu kesimi ‘kocalar/hocalar/mollalar’ diye anmış idiler.[31]
Bu amaçları din yaymak (misyonerlik) olan Araplar, kendilerini ‘kocalar (hocalar)’ olarak anmışlardır. Bölge Türkleri’de bu kesimi, olumsuz anlamda ‘kocalar/mollalar/hocalar’ olarak anmışlardır.[32]Ulus bunların yabancı din yayıcı (misyoner), olduklarını bildirmek için, ‘kocalar’ demeyi benimsemiştir.[33]Bu arada Orta Asya’ya yerleşmiş olan Araplar’ın el attıkları bir alanda, Türkler’in köken ağacı olmuştur. Araplar Türkler’i müslüman gösterebilmek için islamdan önce yaşamış olan Türkler’i bile ‘koca, molla, sofi, sahabe’ diye anmaya başlamışlardır. Ayrıca yalan kökenler (secire) uydurmuşlardır.[34]Bize ikide bir Türk atası diye tanıtılan Arap kökenli bir din yayıcısı (misyoner) olan Hoca Ahmet el-Yasavi’de bunun en çarpıcı bir örneğidir.[35]
Özellikle XVIII-IXX yy. arasında Orta Asya Türkleri ulusu (halk) arasında islam, Ruslar’ın güçlenmesi ile başlamıştır. Ruslar, kendi yönetimlerine güvenmeyen Türk uluslarını, kendilerine (Ruslar’a) güvendirebilmek için, islamın bazı ilkelerini kullanmışlardır. İslamda olan, ‘Kuday bir, Peygamber hak’ ilkesi buna en açık bir örnektir. Ruslar için çalışan Tatar Türkleri, ‘molla’ yada ‘müfti’ olarak Orta Asya’ya yollanmışlar, onlarda; islamın ‘Kuday bir, peygamber hak’ ilkesini, ‘Kuday bir, Rus çarı’nınki vacip’ biçimine çevirip, ulusu padişaha (Rus çarı’na) bağlamaya uğraşmışlardır. Rus çarı’nın Türkler’den olan isteklerini islamın bir yasası (kanun) diye tanıtmışlardır.[36]
TÜRKYE’DE İSLAM SÖZDE BİRLİK SAĞLAMAK AMACIYLA KULLANILMAKTADIR
Devlet bir yandan, Türkiye’deki azınlıkların Batı Türkeli’ne bağlılığı için islamı gerekli görmektedir. Bunun içinde Din-ayet kuruluşu adı altında imamlar ordusu oluşturmaktadır. Diger yandan da sivil kuruluşlar aracılıgı ile ‘Türkler gönüllü olarak islama girmişlerdir.’ biçiminde yalan tüüki (tarih) benimsetilmeye çalışılmaktadır.
Türkiye’de uluscu (milliyetçi, ülkücü, muhafazakkar, liberal, Türk-islam ülkücüsü, Türk-islam sentezcisi, yarı Türkçü) geçinen aydın kesimle, şeriatçı (milli görüşçü, nurcu, nakşibendici, kadirici yada başkaları) geçinenlerin aydın kesimleri arasında çok ilginç bir birlik vardır. Bu birlik, Türkler’in islama girişlerini yalana dayalı biçimde benimsemeleridir.
5 TÜRKİYE TÜRKLERİ’NE YALAN SÖYLETEN MÜSLÜMANLAŞTIRMA OLAYI
Satuk Bugra Han, Kağan olabilmek için Araplar’a satılmıştır. Kağanlığını Araplar’ın gölgesinde sürdürmüştür. Satılmış, mankurtbir Türk’tür!
870 yılından sonra Uygur ile Yağma bölükleri birleşip, Karluklar’ın çerilerinin (ordu) yasalarını belirlemekte idiler. Karluk Kağanlığı’nın adı var, kendi yok duruma düşüş idi. Ayrıca Karluk Kağanlığı’nın borboru/başbalığı (başkent) olan BALASAGUN ile Talas Balığı (şehir) Uygur-Yağma bölüklerinin başkanı, Barhan ‘Bazır Arslanhan’ ile onun kardaşı, Oğulçak Kadır Kağan’ın yönetimine geçtiler. 890 yılı Samaniler,[37]Talas Balığı’nı bir baskınla almış idiler. Samaniler döneminde Orta Asya’da yaşayan ulus bağımsız olmak isteyince Karmat[38]müslümanlarınca kılınçtan geçirilmiş idiler. El-Farabi, o dönemde Bagdat’ta bulunmuş idi. Al Muktadir onu elçi olarak yollamak istemişsede o buna yanaşmamış, çünkü onun şaşkınlıktan kanı donmuş idi[39]. Oğulçak Kadır Kağan, Talas’tan Kaşgar’a göçmüş idi. 914 yılı Barhan, Balasagun’da öldükten sonra onun oğlu Satuk Tegin, Kaşgar’a gelip, Oğulçak Kadır Kağan’ın eğitimini almış idi. Ancak Oğulçak Kadır Kağan, Satık Tegin’i dışlamakta idi. Çünküona tümden güvenmiyor idi.
5.1 Satık Bugra kimdir? Ne yapmıştır?
Kendisine ordu içinde yüksek bir yer verilmemesi nedeniyle 932 yılı Samaniler hanlığından kaçıp gelmiş olan Arap, kıral adayı (kıralın oğlu) Abdunasir ile işbirliğine girer, ondan güç alınca islama girer. Çeri birliğinde (ordu) değişiklikler yaparak Araplar ile ortak düzen oluşturur. Arap Abdunasır, onun danışmanı olmuş idi. Satuk Tegin, ilk iş olarak beklenmedik bir biçimde, bir tuzak kurarak, Türk Kağanı Oğulçağ’ı, onun eşi ile çocuklarını, bütün yakınlarını öldürmüş idi. Bunun dışında Türk Oğulçak’ın öcünü alabilecek olan kim var ise, onlarıda öldürmüş idi.
Bundan sonra Satuk Tegin, Karahan elini kurduğunu açıklar. Kendi adını da Abdulkerim Kara Han diye açıklar. Araplarla birlik olması ile birlikte adınında değiştirilmesi olayı, Türkler’de ilk dönmeliği başlatmış idi.
İslam yada Arap yazarları ise, onu sürekli olarak Sultan Satuk Buğra Kara Han Abdulkerim olarak anmaktadırlar.[40]
942 yılı Satuk Bugra Kara Han, Karluk Türk eline saldırı düzenler, başbalık BALASAGUN’u da eline geçirir, böylece 766 yılı kurulmuş olan Karluk Türkeli, dağıtılmış olur. Karluklar’ın yerlerini artık Satuk Buğra Han yönetmeye başlamış idi.
Satuk Buğra Han yönetiminde, Karahaniler döneminde, Pamir’in doğu yakası Tanrı Dağları’nın kuzey ile güney yakasında binler yada onbinler olarak birlikte yaşamakta olan Budist -Hristiyan- Tanrıcı Türkler, islam dinini kılınç korkusu ile benimserler.[41] Ayrıca Bu dönemde müslümanlaştırma eğitim alanındada başlamış Arapça yazı getirilmiş idi. Satuk Bugra Abdulkerim ile birleşmiş olan Arap Şeyhi’nin oğlu Abdulnasir ile çerileri Türkçe yazıp okuyamaz, Türkçe’de söyleşmez idiler. Arap Abdulnasir, Satuk Bugra aracılıgı ile Arap dilinin yayılmasında etken olmuş idi. Satuk Buğra’nın eli ile kılınç korkusu yaratılarak müslümanlaştırılan Türkler, 955 yılında Satuk Buğra’nın ölmesi ile derin bir soluk almış oldular. O şimdi başlıbaşına ayrı bir Türkeli olan, geçmişte kılınç müslümanı edilmiş Kırgız elinde, Kızıl Suu’da yatmaktadır.
Sonra onun yerine oğlu Musa han geçmiş idi. O da atasının yolundan giderek güçlenmenin yolunu müslümanlaştırmada gördü. 960 yılı iki yüz bin (200.000) değişik bölüklerden olan Türkler’i, kılınç gücü ile müslümanlaştırabilmiş idi.[42]
5.2 Kara kılınçın gücü ile müslüman olmayan Türkler
Karahaniler dönemi, Tanrı Dağları’nın kuzeyi ile güneyinde yaşayan İDİKUT Kağan ile ona baglı bölükler dışında kalan Uygur bölükleri başta olmak üzere, bu bölgede yaşayan Türk bölüklerinin islamlaştırıldıkları bir öy (zaman) olarak bilinmektedir.
Karahanlılar’ın hanlarından olan Yusuf Kadir han, Hotan’ı bir baskınla alarak, bu bölgede yaşayanları kılınç korkusu ile müslümanlaştırmış idi.
Bu el (memleket), genişleyerek batıda Hazar (Kaspi) Denizi, kuzeyde Balkaş, güneyde Kara Kurum Dağları’na deyin yaklaşmış idi.[43]
Yukarıda belirttiğim gibi müslümanlığı benimsemeyen Türkler’de olmuş idi. Uygur İdikut Kağan gibileri demek istemekteyim.
Onlar ister istemez Kara Kıtay eli ile işbirliğine girerler. Kara kıtay eli ise Kıtay dilini konuşmayan, bir el idi. Bunların içinde çok Türkler yer almış idi. Çünkü Kara Kıtay eli, ulusların dinleri ile dillerine karışmıyor idi.[44] İdikut’ta bu elin yöneticisine, 1128 yılı Türkler’i kılınçla müslümanlaştıran Karahaniler’e karşı oluşundan, altı yüz (600) cılkı/at, bin (1.000) töö (deve), üç bin (3.000) koyun baç, bundan başkada boluş (yardım) vermiş idi. Başka müslüman olmak istemeyen Türk bölükleride bu yolu seçmiş idiler.[45]Çok sayıda Kırgızlar’ında bu el ile birlikte yaşadıkları bütün belgeleri ile ortadadır.[46]Bu gün Sarı Uygur Türkleri’nin dillerini Arapça ile Farsça’dan koruyabilmiş olmalarıda, Lobnor bölgesinde Karahaniler’in etkilerinin az olmasına bağlı olmuştur.[47]
Uygurlar ile ilgili yazı yazan yazarlardan Zekeriya Kitapçı, müslüman olmayan uygurları ‘kafir’ olarak dile getirmektedir[48]. Bu Türkler, Araplar’a göre ‘kafir’ dirler. Ancak Türk ulusunun üniversitelerinde çalışan bir profesörün müslüman olmayan Türkler’e ‘kafir’ demesine ne denir?
6 SUFİCİLİĞİN TÜRKLER’DE DOĞUŞU
Nasab-namah-ı İshak Bab, Muhammed bin al-Hanafiyah, Halife Ali’nin üçüncü göbekden torunu olmuştur. (Hasan ile Hüseyin’den sonra) KILINÇ KULLANARAK Orta Asya’da bazı balıkları müslümanlaştırmıştır.[49]Onuncu göbekten Hoca Ahmet el-Yasavi’nin atasıdır. Battal Gazi ise yine bu boydan gelmedir. Suriye ile Anadolu yakasında bir batur (kahraman) olarak ortaya çıkmıştır. Bunun yanısıra Abd el-Calil, 13 göbekten İsmail Ata’nın atasıdır.
Kalid bin al Walid’in oğlu Abd ar-Rahman, onikibin (12.000) kişilik çerileri ile birlikte Uzgand ile Fergana’ya saldırmış, çünkü burada yaşayan Türkler, bunlara göre ‘kafir’, ‘tarsalar’, ‘hristiyan’ idiler. Bu bölgede Araplar İshak Bab ile, kılınçla bölgeyi müslüman etme savaşını Halife Ali döneminde de sürdürmüş idiler. Qutam Abbas ile Muhammed Calil 30.000 Arap çerisini yönetmiş idiler. Onlarda Uzgand, Fergana, Sayram (İsticap), Şaş’a (Taşkent) saldırmış idiler. Burada da islama inanmayan, ‘magians’, hristiyan, tanrıcı Türkler’e karşı ‘cihad’ yaparak buraları almış, sonradan Samarkad’da bu bölgelere eklenmiş idi. Hz. Muhammed’in hicretinden sonra en büyük ‘cihad’ Türkler’e karşı yapılmış idi. Qutam bin Abbas savaşlar sonrası diri kalabilen kişilerden birisi olmuş idi.[50]
6.1 Olayların gelişmesi
Abd ar-Rahman’ın ölümü sonrası, oğulları İshak Bab (Hoca Ehmet el-Yasavi’nin atası) ile Abd al-Calil amcaları Abd ar Rahim ile birlikte saldırıya ‘cihad’ geçerler. İshak, Halife Abu Bakr’ın süreğinin (devam) sağlanması yolunu amcasına önerir.
Amcası Abd ar-Rahim, altmış bin (60.000) çerisi, Abd- al Calil, kırk bin (40.000) çerisi, Ishak Bab, elli bin (50.000) çerisi ile Suriye’den İsfahan, Tebriz, Mazandaran, Sarak, Balk, Tirmiz, Buhara, Samarkant, Uzgand, Fergana’ya ilerlemiş idiler. Böylece Fergana’da iki yerleşim yeri ‘Oşbab’ ‘Oş-Bab’ ile ‘Kasan’da müslümanlığa yol açıldı. Bölge halkı kılınçtan geçirildi. Bu olay, bu güne deyinde Türk yurtlarında islam’a kapının açıldığı[51]bir olay diye bilinir. Türkler arasında da bu yerleşim yerleri ARAP KAPISI diye bilinir.
İshak Bab, Şaş balığını beş yıl süre ile yöneterek, kılınçla islamlaştırmayı denemiştir. Abd al Rahim ise Yedi Kent’e gimiş idi. Böylece Uzgand ile Sır Darya arasında olan bütün bölgeyi kılınçla müslümanlaştırmışlardır. İshak Bab, sonra Fergana ile Sayram’a geçer. (Sayram ise Ahmet Yasavi’nin doğduğu yer olarak belirtilmiştir.) Burada bulunan Türk yönetici Sevilkan, islamı benimsemediği için yok edilmiştir. Ayrıca Abd al -Calil de Barçin’e girerek müslümanlaştırmayı denemiştir.
Araplar kendileri Türkçe adlar, alıyorlar, Türklere’de Arapça adlar almaları konusunda baskı yapıyorlardı.
Bu topraklar müslümanlaştırıldıktan yada susturulduktan sonra Abd al-Rahim Kaşgar’a saldırmıştır. Buranın kaganı Müngüzlik Ak Karakagan idi. Buraya Araplar’ın girmeleri ile birlikte çıkan çatışmada bu kagan öldürülmüştür. Abd ar Rahim burayı alarak, istediği gibi müslümanlaştırmış idi. Burada otuz (30) yıl yönetici olarak kalarak Araplar, islam adına kara kılıçlarını, ulusun başından eksik etmemişlerdir. Bir süre sonra adını değiştirerek Aziklik Bugra Kagan olarak değiştirmiş, yeni adı ile Almalık, İli bölgesi ile Kayalık’ı kılınç gücü ile müslümanlaştırmış idi.[52] İslamı benimsemeyenler yok edildiğinden, direniş artık nerede ise durmuş idi. Abd ar Rahim Qarabalık’a gelerek, orada da islamı yerleştirmiş idi. Orada yaşayan ulus, kendisine Kılınç Karakağan adını takmış idi.[53]Onun oğulları da Türkçe adlar alarak bölge uluslarını kendilerine yakın tutmak istemiş idiler. Artık Araplar istedikleri Türk yurtlarını otarlayabilmişlerdir. Bundan sonra Türkler’den aldıkları toprakları ellerinde tutabilmek için Türkler’i islamı kullanarak yumuşatma dönemi başlatılmıştır. Çerilikten ‘sufi’, ‘hoca’, ‘molla’lığa geçiş başlamıştır.[54]Bununda islamda olan yerini ‘ribat’ almıştır, bu konuyuda aşağıda açıklayacağım.
Türkler’e tarikatçılık, seyhlik, sultanlık, müridlik böyle bulaştı.
Artık kılınç dönemi bitmiş, ‘ilahi’ yazının (Arapça) benimsetilmesine, ulusun budunluk ülküsünün[55]yerine de ‘tarikatçılık’ yerleştirilerek, Türkler’in Araplaştırılmaları başarılmalı idi.
Abd ar Rahim’in (Kılınç Karakan) oğlu Arap Arbuz Kağan, Sarı Balık’a geçer. Burası Kırgızeli’nde Issık Göl’ün yanındadır. Burayı kılınç kullanarak müslümanlaştırır. Onun oğlu ise Otrar balığına uzanır, ancak o, Türkler’in tümden Arap geleneklerine uyum sağlaması gerektiğini düşünerek, Türkçe ad taşımak gereğini duymaz, adınıda ‘evliya’ olarak değiştirir. Onun oğulları Arap Mansur ile Zamr Kağanlar, Sayram’a gelip yerleşerek, burayı 43 yıl yönetmiş idiler.
Sonrasında yine Türkçe ad alan Çagra Tegin’in oğlu Kılınç Arslan Karakan olur. Oda Otarar’a gelerek, orayı 40 yıl yönetmiş idi. Onun oğullarıda bu bölgeyi yönetmiş idiler. Oğullarının birinin adıda Horezm olmuş idi.
Gelelim, Sayram’a yerleşmiş olan İshak Bab’a. Buranın yöneticisi de Bayad Aldar idi. O müslüman olmadığı için ‘kafir’ yada ‘hristiyan’ sayılmakta idi. O dönemde Araplar’ın ellerine geçmiş olan Türk yurtlarında yaşayan Araplar, müslüman olmayanları, ‘hristiyan’ yada ‘kafir’ olarak anmakta idiler. Türkler, İshak Bab’ın ‘müslüman olacaksınız!’ buyruğuna uymayınca İshak Bab, saldırı düzenlemiş, üç gün süren sokuştan sonra yirmi bin (20. 000) inanmayan Türk ‘tersa’[56] ile beş bin(5.000) müslüman ölmüş idi. İshak Bab’ın kardaşı olan Abd al- Aziz’de öldürülmüş idi. Buranın yöneticisi Bayad Aldar’da Sevelkan’a kaçmış idi. Araplar’ın bu savaşı kazanmaları, burada yaşayan Türkler’in müslümanlaştırılmalarını başlattı. Kılınç gücü ile müslüman olmayan buduna, yaşama yolu kapanmış idi. Bir başka Tabi at-tabi’in (Arap kökenli yönetici) buraya yerleşip, uzun yıllar bu bölgenin müslümanlaşmasını sağlamış idi.
Ancak İshak han ‘cihad’ı bütün Orta Asya’da yapmak istemiş idi. Onun içinde Sevelkan/Savalkan’da yaşamakta olan Bayat Aldar’a yeniden savaş açmış idi. Burada yapılmış olan savaşta otuzbin (30.000) Türk, Araplar’a göre islama inanmadıgı için ‘tarsa’ (inanmayan) ile Alda Kağan öldürülmüş, buna karşılık yedibin (7.000) müslüman Arap öldürülmüş idi. Bu yenilgi ile birlikte bölge ulusunu müslümanlaştıran İsak Bab, Türk yurtlarının büyük kapılarını islam için açmıştır. Araplar’ın Kara kılınçları görevini yapmıştır.
Bundan sonra İshak Bab, Karkalık’a giderek orada Araplar’a uygun üç katlı bir yönetim yeri (saray) yaptırır, bu bölgeyi elli dört (54) yıl yönetir. Burada yaşayan Tanrıcı, Şaman ‘Magians’ları kılınç gücü ile tümden müslümanlaştırır. Buranın adını Mahmud Kaşgarlı’nın biçiğindede görmekteyiz. Karkalık adıda bu dönemde Arapca olarak değiştirilmiştir.[57]
Bundan sonra Abd al-Calil Barçin’e girmiş idi. Burayı yöneten kişide Kılınç Kağan idi. Onun oğluda Sarı Tongluk Ödemiş Kağan idi. O Cand’ın yöneticisi idi. Abd al-Calil, bunları korkutarak, müslüman olmalarını ister, onlar Türk olarak kalmak istediklerini bildirirler. O anda Abd al-Calil savaş açmış, kılınç ile islamı benimsetme yoluna gitmiştir. Savaş üç gün sürmüş, sonunda yüzelli bin (150.000) Türk ile yüzbin (100.000) Arap çerileri ölmüş idi. Abd al-Calil’de burada ölmüş idi. Burası Türkler için kutlu bir yer imiş, onun için Türkler buraya gelerek (hacı) olur imişler. Cant’ın üst yakası Öküz ‘Sır Darya’[58] idi. Araplar’ın eline düştükten sonra buranın adını Araplar, (Sır Darya) koymuş idiler.[59]
Bundan sonra İshak Bab otuz bin (30.000) çeri ile Kılınç Kağan’a saldırır. Bir önce olan savaşta çerisi çok azalmış olan Türk birliğini yener, atası ile oğlunu tutkuna (esir) alarak Karkalık’a kapatır. Bir yıl ezerek (işkence), islamı benimsetmeye çalışsada dönmeliği yada mankurtluğu benimsemeyen iki Türk kağanı islama dönmedikleri için öldürülmüş idiler. İshak Bab sonra burada ağaçtan bir cami açtırmış idi.[60] Adınıda Çubah koymuş idi. Onun giderleride (akça olarak) üçbin beşyüz (3.500) tanga[61] yerli Türkler’den alınmış idi.[62]
Bunların süreği (devamı) olarak ta Nasab Namah-i Koca Ahmad el-Yasavi[63] ile Nasab Namah-i Atam İsmail Ata’yı, birer çeri olarak değilde, Arap atalarının savaşarak aldıkları topraklarda yaşayan, kılınç müslümanı yapılan Türkler’i, Arap tarikatlarına çekme, onları ‘Bir lokma, bir hırka’ ile yaşama düşüncesine alıştırma uğraşı vermiş birisi olarak görmekteyiz.[64] Böylece yurdu otarlanmış (işgal) olan Türk’e, müslüman kardeşliği öğretilme dönemi başlamış oluyor idi. Artık ‘irşad’ başlamalı idi.
İshak Bab, Orta Asya’nın alınması düşüncesini Araplar’a benimseten kişidir. Onun yola çıkmadan önceki konuşmaları ile Orta Asya’ya geldikten sonra yaptığı söyleşiler birbirine uymaktadır. Ayrıca Kalid bin al Walid’in oğlununda bu yöndeki istekliligi yazılı belgederde bulunmaktadır. Qutam bin Abbas’ın Mavera ün Nehir’de, Muhammed Calil, Uzkand’da olmuşlardır. Bu konular değişik belgelerde bu biçimde verilmektedir.[65]
6.2 “RİBATLAR”; Hoca Ehmet Yasavi Yolu
Türk topraklarını otarlayana (işgal) ‘feth’ edene deyin savaşçı ‘mücahid’, oluyorlar. Türk toprakları otarladıktan sonrada yerli ulusa, Arap keeyindiğini (kültür), Arap keerkedimini (sanat), Arap görkemini (edebiyat) ‘tarikat’, ‘tekke’, ‘zaviye’, ‘medrese’ler arcılığı ile öğretmeye başlıyorlar. Sonuçta gerçek büyük ‘cihad’ olan Araplaştırmaya girişiyor idiler.
Bu konuda Mustafa Kılıç, bize “Yesevilik Yolu” biçiginde (kitap) bazı bilgiler aktarmış,
‘ribat’: ‘Kafirlerle cihada hazır bulunan suvarilerin atlarını bağlayacakları yer anlamı verilmektedir.’
‘Ribatlar[66] önceleri islam devletlerinin sınırlarında kurularak, islamın cihad emrini yerine getirdiğini düşünen ve tamamen gönüllülerden oluşan personeli ile islam sınır karakolları durumundaydılar.’
‘Bu bakımdan birer mektep, dinin öğrenildiği ve yaşandığı yerler olan ribatların Türk bölgelerinde islamiyetin tebliği ve öğretilmesi açısından son derecede de önemli roller oynamış olduklarını düşünmek yanlış olmasa gerekir’ demektedir.[67]
Araplar, bize kuran verdiler, yurdumuzu elimizden aldılar.
Bu kesim, kendisini ‘derviş’, ‘sufi’, ‘molla’, ‘koca’ olarak Türk toplumunun içine girerek, Türk ulusuna Arap keeyindiğini (kültürü) benimsetmeye çalıştı. Bu durum, doğuda Cengis Kağan’ın Türk yurtlarını yeniden eline geçirmesi ile büyük ölçüde azaldı. Ancak Batı Türk eli Türkiye’de Atatürk’ün yeni Türkeli’ni (Türkiye) kurmasına deyin sürmüştü.
Tanrı Türk’ü Korudu
Bunca ezme (işkence), bunca kılınçla müslümanlaştırma bir yana Doğu Türkleri’nin bu gün ancak adları müslüman olarak kalmış kendileri eski Tanrıcılıktan kalma alışkanlıklarını sürdürmüşlerdir.[68]
7 TÜRK KAGANLIĞININ TÜÜKİ (tarih) SÜREĞİ AŞAĞIDA GÖSTERİLMİŞTİR
7.1 Ulu Türk Kağanlığı
552. Juan Juanlar ile Türkler’in savaşları. Ulu Türk kaganlığının Bumın (Tuman) Kağanca kuruluşu!
553 Kara Kağan’ın yönetimi
553-573 Muhan Kağan’ın yönetimi
567 Urumga (Bizans) Batı Türkleri’inin Maniyah yönetiminde elçi yollamaları
568. Zemarh uluslararası düzeyde Urumlar’ın elçisinin Batı Türk Kağan’ı İstemi Kağan’a gelişi. Türkler ile Urumlar arasında güven anlaşmasının yapılması.
568-571 Türkler’in İran’a varışları
572-581 Taspar Kağan’ın yönetimi
581 İş alanında Ulu Türk Kağanlığı’nın Batış ile Çıkış olarak bölünmesi
582-603 Ulu Türk Kağanlığı’nın ortak yönetimi için uğraşlar.
587-603 Tardu Böke Kağan’ın Ulu Türk Kağanlığı’na söz söyleme, ortak yönetim yetkisi alışı
7.2 Batı Türk Kağanlığı – Türkeş Kağanlığı
552-575 İstemi Kağan’ın yönetimi
576-587 Tardu Böke Kağan’ın yönetimi
587-592 Nili Kağan’ın yönetimi
592-610 Tarman Çoro Kağan’ın yönetimi
618-630 Ton Yabgu Kağan’ın yönetimi
651-657 Işbara Kağan’ın yönetimi. Tan ocağının baskıncılığına karşı koyuş.
704 Aşna (aşina) urugundan çıkmış olan son Kağan’ın Türkeşler’ce öldürülüşü.
704-766 Batı Türk Kağanlığı’nın Türkeş yönetimine geçmesi. Türkeş Kağanlığı.
711 Çıkış Türkleri’nin Türkeş Kağanlığı’nı yönetimlerine alışı.
716 Türkeş Kağanlığı’nın kendi yönetimini kalıplaştırması.
717-738 Türkeşler’in Arap baskınlarına karşı Orta Asya’da kurulan birliğe katılışı.
751 Atlah Salgıl yokusunda Çin baskınlarına karşı çıkarak, Çinliler’i Araplar ile Türkler’in birlikte yenmeleri. Batı Türkleri’nin Temir Dağı’nda olan üstemliği (bağımlı el), Batı Türkleri’nin uluslararası etkileri.
766 Karluklar’ın yabgusunun Türkeş Kağanlığı’nı yıkışı.
7.3 Çıkış/Doğu Türkleri Kağanlığı
603-650 Çıkış / Doğu Türk Kağanlığı
618 Tan ocağı ile Çıkış Türkleri’nin kendi bağımsızlıkları için uğraşları.
628 Çıkış Türk Kağanı’na karşı Sır-Tartuş, Uygur, Bayırku ile Tele urularının/tohumlarının başkaldırışları.
639-640 Çıkış/Doğu Türkleri’nin Ooduk bölüğünün Mogoleli’ne Tan ocakları ile kıyı bölgelerden çekilip gidişleri.
646 Çebi Kağan’ın kendisini Ulu Çıkış Türk Kağan’ı diye ataması.
650 Çebi Kağan’ın Çinliler’e tutulması.
647-688 Tola ile Selenga bölgelerinde olan Tokuz Oguz eli
660-663 Tokuz Oguz Birleşik (konfedarasyon) Eli’nin Çin’e karşı bağımsız kalma sokuşu.
681 Kutluk-Çor ile onun kengescisi (danışman) Tonyukuk’un Çinliler’e karşı başkaldırışları ile saldırışları.
682-744 İkinci Türk Kağanlığı.
682 Kutluk Çor Kağan’ın kendine baglı olan bağımsız yeni kağanlığı kuruşu, İlteriş/Elteriş adını alışı.
692-716 Kapagan Kağan’ın yönetimi, Kağanlığı’nın güçlü dönemi.
716-734 Bilge Kağan’ın yönetimi.
734-739 Ecen Kağan’ın yönetimi.
744 İkinci Türk Kağanlığı’nın çeri birligini, Uygur Türkleri’nden Yaglakar urugunun / tohum (sülale) yenişi.
744-840 Orta Asya’da Uygur Türkleri elinin kuruluşu.
Büyük Ülkü Derneği
Ankara
8 HOCA AHMET el- YASEVİ
8.1 Giriş
Bu yazı yazılır iken, kişi ile yer adları kaynaklarına göre anılmıştır. Çok akıcı bir anlatım yerine, doğruları bulmaya, değişik dillerden olan yüzlerce kaynağın kendi anlatım özelliklerini bozmadan özetini vermeye çalıştım.
Ben kendi düşüncelerimi ekleyerek, okuyucuyu etkilemeyi değil, olayla ilgili olan verileri birbiri ile buluşturarak okuyucuya sundum. Ben ‘Yorum okuyucunun, söz Türk budunundur’ diyerek, yansız-yönsüz olarak, ulaşabildiğim kaynaklardan elde ettiğim bilgileri sizlere sunuyorum.
Bu arada elde ettiğim bir çok sözlü yada yazılı kaynaklar, bizim budunumuzu (soyumuzu) Arap el-Yasavi’ye bağlayan, büyük bir dolandırıcı kesimin bulundugunu anlıyoruz. Özellikle CIA baglantılı kişi ile kuruluşların, Hoca Ahmet Yasavi adına vakıflar kurarak, Türkiye’ninde adını kullanarak, çok yolsuzluklar gerçekleştirdiklerini göstermektedir. Ayrıca Türkiye’deki Fethullah Gülen örgütü (tarikat) ile ona bağlı yan kuruluşları, Hoca Ahmet Yasevi adını kullanarak Orta Asya’nın gaz ile petrol’ünü ABD adına ele geçirebilme çabası göstermislerdir. Ancak bu ayrı bir araştırma konusu olduğundan biz; olayın din, kültür, dil yönünü, bu alanda baş göstermiş olan tutarızlıkları gözler önüne sereceğiz.
Hoca Ahmet el-Yesevi; Araplar’ın Türk yurtlarında bir tanıtıcısı (misyoner) olmuş, ayrıca islamı olduğu gibi benimsemeyen Türkler’in Arap saldırılarından doğan, Araplar’a karşı tepkilerini azaltma görevi görmüştür.
Eski Kazakeli müftüsü Ratbek’e göre:Hoca Ehmet el-Yesevi, 1103 yılı Sayram bölgesi, Sayram aulunda (köy) doğmuştur. İslamcı bilgileri yedi yaşından beri Kazakeli’nin Otırar bölgesinde yaşamış olan Arap Arslan Bab’dan almıştır. Onun adı kaynaklarda Salman Farsi olarak geçmektedir.[69] O Kazakeli’ne Araplar için (misyoner) olarak gelmiş idi. O da kendisine, Muhammed’in Orta Asya’ya yayılınız buyruğunu yerine getirmesi için Hoca Ahmad el-Yasavi’yi öğrenci olarak seçmiş idi. Hoca el-Yasavi Kuran yasalarının yerine kendi söylemlerini bir kural olarak benimsetmek istiyordu. Buda islamın sert yasalarından korkan Türkler’e sıcak geliyordu. Bu nedenle adı bütün İran, Irak, Afgan bölgelerinde duyulmuş idi. O yumuşak söylemleri ile kaniçen Araplar ile karşılaştırınca, birde şeriattan uzak bir islamı öne sürünce Türkler’i etkiledi.[70]
O ayrıca Buhara’da bulunan Arap Şeyh Cusip Hamdani’den öğrenim almış, ondan sonra kendi-kendisini derviş olarak tanıtmaya başlamış idi. O burada ustası öldükten sonra iki yıl durmuştur. Kendisi, öne sürdügü islam anlayışı ile burada tutunamayıp, istediği ortamı bulamamış, doğduğu yere geri gitmiştir. Burada bölge ulusunun (halk) içinde bulunduğu durumları göze alarak, kendisini Türkler’e uydurmuş, dilinide Türkçeleştirmiş idi. İslamı bu bölgede benimsetebilmek için, islamı kurallarının dışına taşırmıştır.[71]Amacı Talas’da Araplar’a yenilmiş Türk ulusunun islama yakın durmasını sağlamaktır.[72]
Kazaklar’ın kendilerine göre; Ahmet İbrahimoglu el-Yesevi’nin budunu (millet), Türk yurtlarından birisinden gelme değildir.[73] Xlll. XIV yüzyıllardan başlamak üzere İran islamının kalıplaştığı Horasan bölgesi, Buhara, Samarkand, Fergana balıklarında (bab) ‘baba’ diye anılan ‘mollalar’, ‘şeyhler’, ‘sultanlar’ türediler. Örneğin; Muhammed Magşuk et-Tüsi, Emir Eli Ebu Helis, Hoca Ehmed el-Yesevi gibileri. Bunların uğraşlarında gerçek islamı göremeyiz. Çünki bunların Hoca Ehmet el-Yasavi’de içinde Kuran-ı Kerim’in ayetleri ile Resurullah’ın hadislerini bulamazsınız. Kuran’da hadislerde sofilik yada tasavvuf yoktur.[74]
Hoca Ehmet İbrahim el-Yesevi’nin gerçek yaşamı yaptıkları yada din konusunda olan emekleri konusunda araştırma yapmaya yeterli kaynaklar bulunmamaktadır. Ortada olanlarda ulusun (halk) söylemlerinden toplanmış olan bilgilerdir. Ağızdan ağıza dolaşan sözlerdir.[75]
Bunları gerçekten Hoca İbrahimoğlu el-Yesevi’mi yoksa onun adına ulus (halk) mu uydurdu onu bilemeyiz.[76] Ancak bilinen bir gerçek vardır, oda Sufiliğin kaynağı İran’dır. Türkler’e islamla ilgili bilgiler o dönemde İran keyinliği (kültür) ile birlikte girmiştir. Horasan’da İran (Acem) etkisi büyük idi.[77]
Hoca İbrahimoğlu el-Yesevi’nin Araplar için yaptığı çalışmalarda, yanında Arap Aslan Bab’ın öğrencilerinden Zengi Ata (1258-1259) da vardı. O da Şaş’da (Taşkent) islamı yayma işini görmüştür.
İbrahimoğlu El Yesevi’nin yayılma (miyonerlik) işinde başarılı olmasının nedeni de, ona dini öğreten Üysüf el- Hemadani (1140) Arap keyindiği (kültür) ile islami yayılmacılıgı iyi bilmesi idi. O dönemde bunlarla birlikte olmuş olan Kürt Hoca Ebu Eli Farmeni’de gerek Arap keyindiği, (kültür) gerekse islamı yayma bilgisi yönünden çok güçlü idi. Onların eğitimine gene bir Arap olan Mohammed el-Gazali et-Tüsi etki etmiştir.[78]
Hoca Ehmet İbrahimoğlu el-Yesevi’nin başarısı, onun Türkler’in kendi inançlarına karşı yumuşak-yumuşak çıkışlar yaparak unutturmaya çalışmasından kaynaklanmıştır. Hoca İbrahimoğlu el-Yesevi’nin öğreticileri, Arap olduğu gibi onun yolundan giden öğrencileride çoğunlukta Araplar’dan idiler. Qul Şamsaddin, Hudaddat, el-İkani, Ubaydi, Fekiri, Bih Budi, Şuhudi, Şaradi, Tüfeyli, Huayda bunların en etken olanlarından idiler. Hoca Ahmet İbrahimoğlu el-Yasavi, Türkçe’yi kullanarak, Türkler arasında başka Araplar’ın ulaşamadıkları ölçülerde devşirme (asimilasyon) olayını gerçekleştirebilmiş idi. Yine o dönemde Ulan-Baytak adı değişime uğratılarak önce ‘Yasse’ bu ad tutmayıncada sonradan Türk‘istan’ olarak değiştirilmiş idi.
8.2 Araplar, o dönemde Kazakeli’nde başka neleri değiştirmeyi amaç edinmiş idiler?
Bunların bazılarını anmakta yarar olsa gerek:
1. Türk Kağanları eli yönetir, ayrıca kendilerini Tanrı’nın yer yüzünde olan elçisi sayar idiler. Bu değişmeli idi. Onlar Halife’nin elçisi olmalı idiler.
2. Ak Süyek- Kara Süyek kalkmalı idi. Ak Süyekler, elin (devletin) kurucusu ile koruyucuları sayılır idiler. Karasüyek; onlar meslek uygular idiler. Savaş uzmanları değil idiler. Bunu ortadan kaldıran Araplar, savaşçı kesimi yok etmeyi düşündüler. Böylece bütün Türk yurtlarını savaşsız alabileceklerini düşündüler.
3. Baksılar, yada emçiler (doktor) ortadan kaldırılmalı idi. Onlar Tanrıcılık la ilgili idiler. Türkler’in eski dinleri ile ilgileri koparılmalı, onlar Araplar’ın uygulamalarına uymalı idiler. (itaat etmeli idiler)
4. Değişik biçimlerde yapılan oyma-kakmalar yok olmalı, onun yerine çiçek görüntüleri gelmeli idi. Bu el işleme oyma kakmalar budunuyla (milliyet) övünmeyi yaratmakta idi. Onun için Tanrıcılığı çağrıştıran beşik (mezar) taşları bile sökülmeli idi. Buda bu dönemde gerçekleşmiş idi. Çünkü bu görkemler (sanat) islamla uyuşmamakta idi.
Gerek Arslan Bab, gerekse Yasavi’nin Kazakeli’nde yaptıkları Arap yayılma işlerini, kuru kuruya bir islamı anlatma biçiminde yorumlamak, ya Türkler’i tanımamak yada bilinçli biçimde Araplar’ın yayılmacılığını benimsemek olur. El-Yasavi’nin Arslan Bab yada öbür Araplar gibi bu bölgeyi sık sık baskınla alan, ancak uzun, üstelikde sürekli ellerinde tutamayan Araplar’ın bu sorunu, bölgeyi müslümanlaştırarak çözmek istedikleri, bu olayların oluş biçimindende belgelerdende anlaşılmaktadır. Bunu yalnızca ben değil, Bartold’da geçmişte açıklamıştır.[79]
8.3 İslamın Orta Asya’daki Görünümü Nedir ?
Olcas Süleymenoğlu:
‘Orta Asya’ya Arablar’ın getirdikleri islam anlayışı, Orta Asya’da kalıplaşmış, ele (devlete) bağlılık töresini bozmuştur. Şariat kadınlara verilen değeri düşürmüştür. Kadın sıradan bir nerse (şey) oldu. Müslüman emirler kızların ‘kafir’le, (müslüman olmayan Türk) evlenmesine karşı oldular. Kendileri haremler açarak kadınların ne dininden olmasına bakmayarak, onlarla yaşadılar, buna politik bir anlam vermediler. Kadın savaşta yenilen yakanın ödediği bir nerse (mal) olduğu gibi alınıp-satılır duruma geldi.’ demektedir.[80]
Muhammedrahim Carmuhammedulı: Divanı Hikmet’i Alma-Ata’da 1993 yılında yayınlayan bilimci bir kişidir.; ‘Ahmet Yasevi’nin yazdığı ileri sürülen, Divan-ı Hikmet, Çağatay Türkçesi’ne yakın bir dil ile yazılmıştır. O bunu Türkler’in tanımadıkları özel Arapça dilinde yazılmış olan Kuran ile ilgili müslümanların kurallarını, Türk dilini konuşan budunlara anlatabilmek için yazmıştır[81].
O göçebe olarak yaşayan Türkler’e dini bilgileri aktarabilmek için, dini bilgileri türküleştirerek yazmayı bir önemli iş saymıştır.
Bu dini bilgiler, kural olarak Arap yada Fars dil kuralları ile yazılmıştır.[82]Ayrıca söylem, okuma biçimide Farsca düzene uymaktadır.[83]Buna bir örnek vermek gerekir ise :
‘Mening xikmetterim Alladan perman, Okıp ukanga bar magınası’: Kuran (H. Ehmed el-Yasavi)[84]
‘Bu biçimde yazılmış olan eser, sonra bütün müslüman ülkelere yayılmıştır. Bu sözler bize, Hoca Ahmat el-Yasavi’nin bir tek Anadolu’ya deyilde bütün müslümanlara yönelik bir çalışmasının olduğunu anlamaktayız. Hoca Ahmat İbrahimoğlu el-Yasavi iyi bir ülgerci (şair) idi.[85]’ Demek o bizde el-Yasavici geçinenlerin dedikleri gibi el-Yasavi’nin Türkiye’yi amaçlayan bir yönü yoktur.
Nacap nama (arapca secire) no; 3990-47, Kazakeli budun (millet) biçikevi (kütüphane) Bu biçiğin sonunda 1099 yıl (1687-1688) yılı yazılıdır. Altındada İbrahimoğlu Hoca. Ahmat Yasavi’nin damgası bulunmaktadır. Onunla birlikte « Nazar Sali Nurni Fidtarih sana al-Fakir al-Hakir, Hamrat molla Tengirberdi Yarmuhammed Haci » yazılıdır. Bu ocak/bile (aile) ağacının bir yerinde “Men Hasan Hoca Bab’ın oğlu İbrahim ata” diye yazılıdır. Yine burada verilen bilgilere göre Yasavi evlenmemiştir.
Bir başka belgeye göre onun atası Hz. Ali sonra Muhammed Hanefiya, yedinci atasıda İshak Bab olmaktadır.[86]Bu bilgiler, o belgelerde yer almaktadır.
Gelelim Yasavi’nin doğduğu yada öldüğü yer ile yıllara; bu konuda Türkiye bilimcisi Fuad Köprülü, otlu ‘ateşli’ bir tartışma yaratmıştır. O 1918 yılında Türk Edebiyatı’nın ilk Mutasaffufları biçiğinde ‘Cevahir el-Ebrarmin em vacil-Bihar’ biçiğinde (kitap) Türkistan’da Aksu, Karasu boyunda olan Sayram, geçmişte islam ortalığı (merkezi) idi. Onun ulusu (halkı) üç ocaktan oluşur; 1. Şahlar ocagı, 2. Ömür, 3. Hz. Ali’ye dayanan ‘Hocalar’ (mollalar).
‘Hoca Ehmed İsmail el-Yasavi’nin atası Sayram’da tanınmış molladır. O Ayşa ile evlenip ondan bir kız, Gavhar Şahnaz ile bir oğlan Ahmed oldu’ diye belirtir.[87]
Yine bu biçikte ‘Arslan Bab, Yasavi’nin atasının yakın kardaşı olur.’ demektedir. Bu bilgilere göre de Hoca Ahmed İbrahimoğlu el-Yasavi, Arap kökenine dayanır.[88]
Ehmet el-Yasavi’nin köken olarak Türk olduğunu, Türkiye’de yaşayan ABD çaşıtlarından (ajan) yada Arap din yayıcılarından ‘misyonerler’ başka kimse yazmamakta yada söylemektedir. Bir başka Kazak bilimcisi Muhammedrahim Carmuhammedulı, Yasavi’nin kökeni Hz. Ali’ye dayanan bir Arap olduğunu, ancak kendisinin Kazak elinde yaşamış olması nedeni ile ona Kazak denebilecegini anlatmaktadır.[89]
8.4 Türkiye’de Ahmet Yasevi için uydurma dil ile edebiyat uydurulmuştur
Türkiye’de bir uydurma Yasavi tüükisi (tarihi) yazılmasa, Yasavi adı altında Türkler’in aldatılmasına çalışılmasa, bunları tartışmak bile gerekmez idi,
Türkler’in ataları yokmuş gibi Türkler’e Araplar’dan ata bulmaya calışanlar, nedense el-Yasavi’nin kendisinin Türk olmadığını açıkladığı bölümü görmezlikden gelmektedirler.
Divanı Hikmet’te Yasavi böyle der;
‘Ayıtsada böten Kazak cas bala dep,
Telegey özimdi özim darya bildim…’[90]
Bunun Türkiye Türkçesi böyledir: Bana yabancı olan Kazaklar, beni küçük/genç görselerde, Ben kendimi sürekli deniz gibi büyük gördüm.
Burada açıkça Kazak Türkleri’ne kendisinin yabancı[91] olduğunu açıklamaktadır.
Yazar, Divanı Hikmet için ‘Bizim aktardığımız biçik 1897 yılı (1315) İstanbul’da basılmıştır. Bir göçürmesi (kopyası) Kazakeli budun biçikevinde bulunmaktadır. (nu; 2330-38)[92]’ demektedir.
Bu biçiğin (Divanı Hikmet) en arkasında ‘Benim hikmetlerim Allah’dan ferman, Okuyup anlayana manası var: Kuran[93]’ yazılıdır. Divan-ı Hikmet burada Kur’an a eşit gösterilmiştir.
Caraskan Ebdiraşev:
Hoca Ahmet el-Yasevi ‘Ayrıca peygamberlerin ortaya koyduğu düzeni izlemeyip, kendisi bir başka yol çizmiştir. Yeni din anlayışı ortaya koymuştur.[94]’
Şimdi ben sağ duyulu müslümanlara soruyorum. Bu din duygularını yansıtan biçik (kitap), Kuran’a eşit midir? Kuran’ın anlamını veriyor mu?
İslamı bilenler, Müslüman olanlar beri gelsin!!!
Bütün bunlar bir yana, Hoca Ahmet el-Yasevi’nin eseri olduğu öne sürülen Divan-ı Hikmet’in, ülgercinin (şair) döneminden kalma bir tek örnegi bile bulunamamıştır. Bulunanlar XVII yy. dan sonrası döneminde yazılmıştır. Bulunan bir eserde İbrahim Ata’nındır. Bu eserinde açık biçimde Hoca Ahmet el-Yasevi’nin oldugunu gösteren açık bir belge yoktur. Ortada dolaşan ise yalnızca yorumlardır.
Gelelim Hoca Ahmet el-Yasevi’nin kümbezindeki duvar yazılarına: Bu yazılar da anlatıldığı gibi düzenli, çok emek verilmiş yazılar değildir.
Sağ yakada, aşağıdan yukarıya “Al mülki lillah, Al hidaatu lillah, Al mulku lillah” sözleri yazılıdır. Bu yazı yazılımda düzene, ölçülere önem verildigi görülmektedir.
Sol yakasındaki yüzde aşağıdan yukarı “Al kudratu lillah, Al bakau lillah, Al kubri billah” sözleri yazılıdır. Sözde simetrik olması gereken yazı simetriye göre yazılmamıştır. 15 cm kısaltılarak, özen gösterilmeden yazılmıştır.
Kesenenin Güney batı ile doğu yakasında yazılan yazılarda değişik türde yazılmıştır. “Kufi Ya Allah” sözü 4 kere yazılmıştır. Bu sözlerin arasında geometrik çizgilerin içinde “Ya Rahman, Ya Rahim” sözleri yazılıdır. Ya (y+a) sözü Z biçiminde koyu mavi olarak kerpiçler ile yazılmıştır. Buradaki Rahim sözünün sonundaki ‘m’ nin ayağı kısaltılmıştır. ‘i’ nin ‘m’ ye uzantısıda 90 dik biçimde değildir. Rahman sözündeki ‘m’ tamgası düzgün biçimde verilmemiştir. Bir ucu yazılmamıştır. Üçgene benzetilmiştir. Bu yanlışlık ‘n’ yazılır ikende yinelenmiştir[95]. Burada yazı kuralları bozulmuştur.
Ben bunları ne için araştırıp yazdım? Hoca Ahmet el- Yasevi olagan üstü bir biçimde dile getirilerek, bir yandan gerçek islamın üstü örtülmektedir. Bir yandan da Türkler’in Türklük duyguları köreltilmektedir.
ABD’nin yada AB’nin belirlemesi ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nin birer islam cumhuriyetine çevrilmesi amacına yönelik, cosparın (plan) bir parçası olabilmek için gece gündüz çırpınan bazı işbirlikçiler, nerede ise Hoca Ahmet yasevi’nin türbesini bir kabe olarak dile getirecekler.
8.5 Türkiye’de bulunan Ehmet el-Yaseviciler
Türkiye’de Ehmet el-Yasavi’yi inceleyenlerin çoğunluğuda din eğitimi almış kişiler olmuştur. Başka bilim dallarından ilgi toplayamamış olanlar Türkiye’de Ahmet Yesevi’yi överek kendilerine ilgi alanı oluşturmuşlardır. Ancak Türkiye’de Arap keyindiğinin (kültür) ‘milliyetçilik’ adı altında yayılmasını sağlayanların bu işin bel kemiğini oluşturdukları anlaşılmaktadır. Bu kesim, Türk olmayı Arap Hoca Ahmat el Yassavi’ye bağlayanlardır. Bunun da sözcülüğünü yapanların başında N. Kemal Zeybek gelmektedir.[96]
Bu kesimden olan bazı kişilerinde kısaca görüşlerini alalım;
Ethem Cebecioğlu, el-Yasavi’nin Türk olmadığını söyleyebilmiştir.[97]
Mustafa Kılıç:
Bir bilimci adı altında açıkça Araplar’ın Arap uygarlığını Anadoluya taşımalarını övgü ile anlatmaktadır. Bakınız!
‘Cengiz istilasıyla Yasavi tarikatı mensubu nice derviş ve şair meslek erbabı insanlar Harezm Horasan, Azerbaycan ve Anadoluya gelip değişik adlarla tarikat faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.’ Yasavi’nin yanında toplanmış olanlar kimlerdi? Arap göçmenleri değil mi?
Araplar’ın önce Orta Asya’ya yerleşip oradan da Cengiz Kagan’ın onları kovalaması ile Anadoluya akışlarınıda;
‘Böylece Anadolu’nun anayurt Orta Asya Türk kültürü ile pekişip güçlenmesine katkıda bulunmuşlardır.’ diye dile getirmektedir.[98]
Bu yazarında ‘Orta Asya Türk kültürü’ olarak anlatmak istediği ‘molla’, ‘derviş’, ‘Bir hırka, bir lokma ekmek’ anlayışı değil midir?
Bu yazı ile Türkelleri’nin Araplarca otarlanışını (işgal) islamın yücelmesi olarak anlatmaya çalışmıştır. Türk yurtlarının Araplarca basılmasını ‘CİHAD’ın bir gereği olarak gördüğünü tatlı tatlı anlatmaya çalışmaktadır. ‘İslamın savaş politikası cihad kavramıyla ifade edilmelidir’ demektedir.
Araplar’ın yükselme dönemlerinde başka uluslar gibi Türk yurtlarını baça (vergi) bağlanmalarınıda çok uygun gördüğünü böyle açıklamış;
‘İslamı yaymak, insanlara adaleti tattırmak uğruna şehit olmayı yeğleyen kahramanların destanları ile doludur. ……….
çekilen zahmetler, dökülen kanlar, kaybedilen canlar sonucu elde edilen topraklar, imkanlar, vergiler, haraçlar, cizreler tabii sonuçlardır. Oyunun kuralı budur’ diyor.
Aynı biçikte (kitap) ‘Yesevi Yolu’ Türk yurtlarınıda içine almış olan Horasan’ın 40 Arap ilbeyince (vali) yönetildiğini, o dönemde 37 milyon dirhem baç (haraç) toplandığını dile getirmiştir.
Yine aynı yazar, Gürcan, Buhara, Semerkant, Fergana gibi Türk yurtlarını ne biçimde bölüp yönettiklerini bu yöneticiler içinde İspehbaz, Maheveyh, Zadeveyh, Tirmiz, Şah, İhşid, Afşın gibi adlar kullandıklarını açıklamaktadır.
Bir müslüman Türk, Araplar’ın bizi ne biçim, ne tür bir anlayışla, başka adlar altında yönettiklerini iyi bilmelidir. Bilmezse Araplar’ın yaptıkları yanlışları boynuna almış olur. Konunun ilginç yanı, Araplar’ın Türk topraklarını saldırıp almalarını, Türkler’in Araplar’a topraklarını kaptırıp, baç ödemelerini doğal bir gelişme olarak anlatan kişilerin birer Türkçü gibi görünmeleridir.
Yine Mustafa Kılıç’a göre,
Türkler’in Kılınçla müslüman edildiklerini bir yana bırakalım, ayrıca ‘kılınçlada ezan okutturulmuş namaz kıldırılmıştır.’ Bu durumu anlamamak, üstünü örtmek olanaksızdır. Çünkü Mustafa Kılıç’ın belirttiği gibi ‘Arap/Müslüman vali ve kumandanlar fethettikleri yerde, kalede ezan okuyup namaz kılma şartıyla anlaşma yaparlardı.’
Bu konuyu gerek Belazuri, (Fütüh’ul Buldan, 368), gerekse Bartold derinlemesine açıklamışlardır. Türkistan’da ilk kılınçla namaz kıldıranda, sahabeden el- Hakem bin Amr El Gifari’dir. Türk yurtlarını ele geçiren Araplar musallalar kurarak kılınçla toplu namazlar kıldırmaya başlamışlardır.[99]
Burası çok önemlidir. Araplar, Türk yurtlarını basarak baça (vergi) bağlıyorlar, bizi kılınçla müslümanlaştırıyorlar, elimizden yurdumuzu, ağzımızdan dilimizi alıyorlar, en sonunda da içimizde yarattıkları dönmelere:‘Biz isteyerek müslüman olduk, biz isteyerek ana yazı dilimizi bıraktık, Araplar’ın Türk yurtlarını almalarıda cihadın geregi idi’ dedirtiyorlar.
Bunları diyenlerin arasında, Türk yada Türk’ten yana olduklarını öne süren, iki yüzlü eski bakanlar, öğretim üyeleri yada profesörler de bulunmaktadır.!
Sözde milliyetçilik ederek, Türk budununu aldatmak budur…
Kemal Eraslan:
Bu yazar da Hoca Ahmet Yasavi’nin uğraşları, yaşamı ile amacı konusunda doğru-dürüst belge sunmadan yorumlarda bulunmuştur. Bakınız, neler diyor! ‘Ahmed-i el-Yesevi’nin Yesi’de irşada başladığı sıra Türkistan’da Yedisu havzasında kuvvetli bir islamlaşma cerayanı ……..(hicri 532/miladi 1157)
Harezmşahlar kuvvetli bir devlet haline gelmeye başlamışlardı. Bu uygun şartlar altında Ahmed-i Yesevi Sır Derya havalisinde, Seyhun’un ötesindeki bozkırlarda yaşayan yarı göçebe Türkler arasında kuvvetli bir nüfuz sahibi olmuştu. Etrafına islamiyete bütün samimiyetiyle bağlı olan yerli halk zümresi ile göçebe köylüler toplanıyordu. …….
Türkler arasında islamiyetin yerleşmesine ve bir inanç birliğinin teşekkülüne hizmet ediyordu.’ demektedir.
Yalan bunun neresinde mi diyorsunuz?
köylüler toplanıyordu. …….?
Bakınız! ne diyor yazar?
‘Ahmed-i Yesevi Sır Derya havalisinde, Seyhun’un ötesindeki bozkırlarda yaşayan yarı göçebe Türkler arasında kuvvetli bir nüfuz sahibi olmuştu. Etrafına islamiyete bütün samimiyetiyle bağlı olan yerli halk zümresi ile göçebe köylüler toplanıyordu. …….’
Yazar bu konularda bir tek kaynak göstermemektedir. Bu bilgiler kuru – kuru duyumlara dayanmaktadır. Bölgede yaşayan ulus (halk) islama yakın durmamıştır. El-Yasevi’nin yanında-yeninde bulunanlar bu bölgeye yerleşmiş olan Araplar idi. Bu bölgede islamlaşma, yalnızca Kazak Türkü yöneticilerde[100] görülmüş idi.[101] Hoca Ehmet el-Yasavi’nin yanında birikenler de kılınç göçmeni ARAPLAR idi.
Ayrca o dönemde bazı Türkler’in göçebeliği bırakması, yada yerleşik yaşama başlaması, onun din ilişkileri ile bağlantılı değil idi. Ulustan (halk) müslüman olanlar var idi. Bunlar kul (esir) olan kesimden idiler. Araplar’ın eline düşmüş olanlar, yerleşik yaşama başlatılmış, müslümanlaştırılmış idiler. Erkin bir Kazak, yada bölgede yaşayan diğer Türkler, islama yakın durmamış idiler. Onlar, eski Türk törelerini uygulamayı sürdürmüş idiler.[102]
Kemal Eraslan, Ahmed-i el-Yasevi’nin Arap olduğunu benimsemektedir.[103]Ayrıca Aslan Bab’ında Arap olduğunu benimsemektedir.[104]Buhara’nın bay (zengin) bir hanefi ocağınca (ailesince) yönetildiğini aktarmaktadır. Buraya bütün Arap ellerinden (memleket) öğrencilerin toplandığınıda yazmıştır.[105]Bu arada yine aynı yazısında Arslan Bab’ın 400 yada 700 yıl yaşadığını aktarmıştır.[106]
Bu görüş, tarikat şeyhlerinin uçması yada şeyhini uçurmasına dayanan uydurmadır. Bence Türkiye kökenli olan yazarlar, el-Yesevi hikmetlerinde geçen Baba Meşin’i Arslan Bab olarak yanlış anlamışlardır. Ben doğrusunu aktarıyorum.
‘Cetkizdi munda Baba Meşin Sultandı,
Horasan’da dört cüz castı casadı,’ demektedir.[107]
Ayrıca Kemal Eraslan, Yesevi’nin yakınında bulunmuş olanlarında Arap olduklarını açık yüreklilikle söylemiştir. Yalnız ‘nesli’ bölümünde oğlu yada kızları olduğunu öne sürmüştür. Bu görüşü ise bir kanıta dayanmamaktadır.
Buna karşı Ahmet el-Yasavi’nin kendi bildirdiğine göre;
‘Suhbat kurmay kız-kelinçektermen onda,
Tiım salgalı Türkistanga keldi dostlar’ ilkelerine bağlı idi. Ahmet Yasavi, kız yada kadınlardan uzak durmuştur.[108]
Anlaşıldığına göre Hoca Ehmet İ. el- Yasavi, bu sözleri kendini islamı yaymak üzere bu bölgede görevlendiren, Araplar’ın baskılarını önlemek, ayrıca kendisine karşı çıkmalarını durdurmak için söylemiş olmalıdır. Yada bu bölümde, başka bazı bölümler gibi müridlerince uydurulmuş olmalıdır.[109]İncelemelerimde Hoca Ehmet İbrahim el-Yasavi’nin kadınlı-erkekli namaz kıldırdığını anlamaktayım, ancak kendisinin kadınlardan çok erkeklere yakın durduğuda anlaşılmaktadır.
Ethem Cebecioglu’nun Ehmet el-Yasavi konusunda olan bir olumlu yaklaşımı; ‘sosyo moral’ etkisi yapmakla görevli idi, gibi bir anlama gelecek yaklaşımda bulunmuş olmasıdır. Geniş topraklarını Araplar’a kaptıran Türkler’e el-Yasavi, yumuşatıcı etki yapmak istemiştir. Bu da ARAP otarcılığının (işgal) sivil bir kanadının Hoca Ehmet el-Yasavi olduğunun bir başka kanıtıdır.[110]
Nesimi Yazıcı’nın en şaşırtıcı yaklaşımı, başka uydurma tüükiciler (tarihçi) le ortak olan yönü Türkler’in islamlaştırılması konusundadır.
O bu konuda yalan söyleyen yazarlara katılmıştır. Yalnız onlardan bir adım ileri giderek, Türk ellerinden Hotan’ın Araplarca silah zoru ile alındığını yazabilmiştir. Onuda yazının akışı içinde anlatmaya yüreği yetmemiş, ancak kaynaklar bölümünde verebilmiştir.[111]
8.6 Arap göçmenleri, kılınç gücü ile Türk yurtlarında!
Türkiye’de bilimci geçinen, ancak gerçek amaçlarının Türkiye’de oluşan Hoca Ahmet el-Yasavi (mafiya)sından yararlanmak olanların, ağızlarına almadıkları bir başka konuda; Bu gün Çin’in, Doğu Türkeli’nde ‘Uygur, Kazak, Kırgız, Türkmen’ bölgesine yaptığı gibi, geçmişte Araplar’ın Orta Asya’da ele geçirdikleri Türk ellerine, Arap göçleri yaptırmış olmalarıdır (zorla iskan). Kılınç gücü ile Araplar Türk ellerine yerleştirilmişlerdir.
Araplar, Türk ellerine göç ediyorlar.
Örneğin, 1/671 de Basra ve Küfeliler’den elli bin Arap Merv üş Şahcan’a yerleştirilmişlerdir. Kuteybe’de, Araplar’ı Maveraünnehir, Fergana, ile Şaş topraklarına yerleştirmiştir.[112]Ancak bu güne deyin gerçek kaynaşma gerçekleşmiş değildir. Bu kişilerin bu günlerde yaşamakta olan torunları Kazak , Kırgız, Türkmen, Özbek ellerinde ‘kocalar’, ‘hocalar’, ‘mollalar’ diye adlandırılmaktadırlar. Bu adlar Türkelleri’nde yaşayan Araplar’a verilmektedir.
8.7 Hoca Ahmet el Yasavi nereden çıktı?
Bu yazımızda Türk-Arap ile Türk-İslam ilişkilerini ucundan-kıyısından deşiledik. Araplar, Türk topraklarına sıkça saldırılar düzenlemişler, ara-sıra başarılıda olmuşlardır. Bunun nedenide Türkler, o dönemde doğu yakasında olan Çin, Tibet yada başka azınlıklarla öçleşmekte (savaşmakta) idiler. Araplar, bu durumu görerek, İPEK YOLUNU ele geçirebilmek için Türk yurtlarına saldırılarını başlatmışlardır. Göktürk elinin yıkılmasından sonra, kurulmuş olan Uygur Türkeli, Türkler’in yaşadıkları bölgelerin bir bölümünü elinde tutmakta idi. Çinliler ile Araplar, bir öyde Türk ellerine el koymak istediklerinde bir tob Türk, Arap- Çin sokuşunda (savaş) Araplar ile birlikte Çinliler’e karşı çıkmış idiler. Bu tobda (grup) olan Türkler ‘Karluklar’, önceden müslümanlaşmış olan Türkler idi. Çinliler, büyük yenilgiye uğrayıp, geri gittiler. (751) Araplar ise geri çekilmeyip, bölgede kaldılar. Şaş (Taşkent), Buhara, Samarkand başta olmak üzere Kazak ile Kırgızeli’nin bazı bölgeleri, Doğu Türkeli Araplar’ın yerleştikleri bölgeler olmuş idi. Ancak yerli ulus (halk) sürekli olarak, Arap yöneticilere karşı, düzenli yada düzensiz olarak baş kaldırmakta idi. Araplar, gerçekten bu bölgelerde alım-satım işlerini artırmış, buralarda alış-veriş alanlarıda (bazarlar) kurmuş idiler. Aradan uzun süre geçmesine bakmayarak, Türk bölgelerinde yaşayan Araplar, Türkler’in göçebe olarak yaşamlarını sürdürdüklerini, islama dönmediklerini görmüşlerdir. Buna karşlık önemli sayılan iki önlem almış idiler.
Birincisi; Araplar kendi yarattıkları alış-veriş (ticaret) alanlarına girmek isteyenlerin müslüman olmaları gerektigi ilkesini öne sürmüş idiler. Bunun sonucu olarak bay (zengin) yada yönetici Kazak Türkleri, kendilerini müslüman göstererek, bu alış veriş alanlarından (bazar) yararlanmak istediler. Bu biçimde başlayan yöneticileri müslümanlaştırma olayı, sonradan konulan başka ilkelerle geliştirilmiş idi.
İkincisi; Kuran, Arapça yada islamla ilgili bilgiler Farsca yazılmış olduğundan islam, Çin ile başı sürekli çatakta (problem) olan Türkler arasında yayılamamış, böylece islam kendini bilek gücü ile tanıtmaktan öte gidememiş idi. Bu durumu aşabilmek için Arap halifeleri, bu bölgelere din yayıcıları yollamış idiler. Bölgeye gelmiş olan yüzlerce ‘molla’, etken olamayınca, islamla ilgili bilgilerin; ülgerler (şiir), türküler aracılığı ile din kuralları yenlileştirilerek (kolaylaştırılarak), göçer yaşamını sürdüren Türkler’e ulaşması ilkesi benimsenmiş idi. Arslan Bab’lar, Hoca İbrahimoğlu Ehmed el-Yasaviler, bu alanda görev yapmış Arap-Fars keyindiğinin (kültür), görkeminin (edebiyat) yayıcılarıdırlar. (Arap misyonerleri).[113]Üstelik Hoca Ehmet el-Yasavi[114], Türk yurtlarına saldıran, milyonlarca Türk’ün kanına girmiş olan bir Arap komutanında torunudur. Bu Arap keyindiğini (kültür) yayıcılarını, tutupta Türk ataları diye tanıtmak olur mu?
Hoca Ehmet el-Yasavi, Araplar’ın otarladıkları (işgal ettikleri) Türk topraklarında kalıcı bir iyelik (sahiblik) elde edebilmek için; Türkler’i müslümanlaştırmak, öylece onların bölgeyi yöneten Araplar’ı bir otarcı (işgalci) Arap olarak değil, saygıdeger bir müslüman olarak görmelerini sağlamak istemiştir.[115]Çünkü şeriata göre, Arap ilbeyleri ‘emir’ de halifenin bölgede olan temsilcisi olmakta idi. el-Yasavi’de Arap savaşçılarının sivil bir gücü sayılmakta idi.
Sayram ile oraya yakın bölgelere yerleşmiş olan Arap çerileri (asker), kendilerini artık bir savaşçı değil, Allah yolunda giden birer ‘koca’,‘hoca’,‘sofi’ yada ‘molla’ olarak topluma tanıtmaya başlamış idiler. ‘Hocalar’ sözü yukarıda anlatmış olduğum biçimde, bütün Orta Asya’da olduğu gibi Kazakeli’nde Arap kökenlilere verilen bir ad olmuştur.[116]Türkiye Türkleri dışında kalan Türkler ile telekey (dünya ) bilimcileri onları ‘kolonizatorler’ olarak dile getirmişlerdir. Türk yurtlarını Araplar’ın otarlamalarını (işgal) yine Namık Kemal Zeybek sevinerek dile getirmektedir.[117]Araplar için, ellerinden topraklarını aldıkları yerli ulusa (halk) kendilerini benimsetmenin en iyi yolu bu olsa gerek.
Arap otarcıları (işgalci), ilk otarlama (işgal) yıllarında baskı ile islamı benimsetmenin Türk yurtlarında başarılı olmadığını anlamış idiler. Yalnız Ömer döneminde 1038 balıkta (il/ilçe) dört bin (4.000) cami ile mescid açtırılmış idi.[118]Üstelik Araplar, Arapça yada Farsça’yı bilmeyen Kazak, Kırgız, Özbek yada Türkmen Türkleri’ne Arapça ile Farsca yazılı din bilgilerini sunmanın etkili olmadığını görmüşler, el-Yasevi ile ondan sonrası dönemde din bilgileri, Türkçeleştirerek verilmeye başlanmış idi. Bunun yanısıra Kazakeli’ne otarlamak için gelmiş olan çeriler, burada evlenip çocuk edinmişlerdir. Bu yollada Türkler’in müslümanlaştırılmaları denenmiştir. Bu Araplar, kendilerinin Kazak olduklarını söylemişlerdir.[119]Bu kaynaklar, o dönemde Araplar’ın yalnızca sokuş (savaş) alanında değil, ‘diplomasi’ alanındada çok etken olduklarının en önemli kanıtlarıdır.
Birde Türkiye’de yaşayan yazarlar, çoğunlukta Arap yazarlarının, yada Araplar’ın ellerinde tutkunda bulunmuş yazarların kaynaklarını kullanmaktadırlar. Bu konuda Araplar ‘Kendileri için yazdıklari biçiklerde, Orta Asya tüükisi (tarih) konusunda bilgileri yeterli açıklıkla yazmamışlardır.’[120] Ayrıca olayları Araplar’ın işine geldiği gibi yazdıkları dile getirilmektedir.
Hoca Ehmet İbrahim el-Yasavi ise, yalnızca ulusa (halk), din bilgileri aktarmakla kalmamış, Türk minezini /kılığını (karekterini) değiştirmek uğraşıda vermiştir. Yeri gelmiş, ilbeylerini yeri gelmiş üst yöneticileri, el (devlet) başkanlarını eleştirmiştir. Bazan konuşmalarını yapar iken salya-sümük ağlamış, eziklik göstermiş, alçak gönüllü olmuştur. Bazan da günlerce yemek yemez görünmüş, yanında yaşayanların yüreklerini sızlatabilmiştir. Hoca el-Yasavi’nin kendi sözleri: Göz yaşları ile ilgili bir bölümü aşağıya alıyorum.
1829. “Sopılarga hak rahmeti bolar juık,
1830. Sopılarding könili sınık, közi castı”[121]
Açıkça göçmen ulusları, yöneticilerden soğutmak için çaba göstermiştir.
Yöneticileri eleştiren bir bölüm;
1843. “Jatsa, tursa şaytanmen birge bolar,
Nepsini tep, nepsini tep, ey patşalar.”[122]
Araplar, bu uğraşları ile Türk ellerine islam kurallarını değil, ancak Arap görkemini (edebiyat), Arap dilini sokabilmişlerdir. Bu bölgelerde bir Araplaşmanın olduğu açık bir gerçektir. Bu Araplaşma işinde Ahmet el-Yasavi, Fars/İran’ın söylem biçimini, Arap yazısı ile o günün Türkçesi’ne yakın, Türkçe ağırlıklı bir konuşma dili kullanarak, ülgerler (şiir) yazmış olmakla, önemli bir Arap keyindiğini (kültür) yayma (misyonerlik) görevini yerine getirmiş idi. Türkiye Türkçesi’nin Anadolu Türkleri’nin Orta Asya Türkçeleri yada Altay Türkçesi ile geçmişlerini okuyamamalarından yararlanan bazıları,[123] binlerce Türkçe eserleri yok sayarak, Hoca Ahmet el-Yasavi’nin adına düzenlenmiş olan ‘Hikmetler’ eserini, o günlerden bize ulaşan tek Türkçe esermiş gibi sunmuşlardır. Yusuf Balasagun’un Kutadgu Bilig’i (1069-1070) yada Mahmud Kaşgar’ın Türk Sözlüğü (1072-1074)[124], Kırgız Türkçesi’nde olan Manas bile onlar için bir anlam taşımamıştır. Onlar için önemli olan, Türkiye ulusunu (halk) yanlış yönlendirmek idi. Bunun içinde atalarımızdan bize kalmış olan başka Türkçe eser yok gibi gösterildi. Bütün bu olanlara bakmayarak, islam kural olarak da, bilgi olarakda bu bölgeye girememiştir. Ben bu görüşümü yalnız bu bölgede yaşayan birisi olarak degil, yüz yıl- iki yüz yıl-üç yüz yıl- dört yüz yıl önce yaşamış olan atalarımızın bize bıraktıkları bilgilere bakarak bunları söylemekteyim. Abay atamız da kendi döneminde benim gibi, islamin Kazak yada Kırgızlar’a girmediğini görmüştür. Abay Atamızın yorumu böyle:
‘Biz kazaklar, şeriata karşı yaşayan bir Türk ulusuyuz. İslama yakın durmuyoruz. Biz yanımızda yenimizde bulunan kişileride kıskandırmak için büyük atılımlar yapıyoruz. Buda şeriata ters bir tutumdur. Biz islama yakın durmuyoruz.’[125]
Bu durum Azerbaycan Türkleri içinde böyledir. Onlarada Arap keyindigi(kültürü) girmiş, islam girememiştir. Bu durumu iyi açıklayabilmek için Azerbaycan Türkleri’nden Ahunov la Sabir’in görüşlerini yansıtmak yerinde olur.
M.F. Ahunov: (İslam-d.4)
(…..-1878)
Azerbaycan görkeminin (edebiyat) ilk gerçekçi (şairi), yazarı olan M. F. Ahundov, toplumun aksayan yönlerini bütün gerçekleri ile ortaya koyarak, bireyleri eleştirmek yerine yöneticileri, toplumu soyan-sömürenleri, ülkeyi yanlış yöneten yöneticileri eleştirerek iyi toplum iyi kişi yaratmayı amaçlamıştır. O, Türkçe yazdığı komediler yolu ile Azerbaycan toplumunda belirlediği olumsuzlukları dile getirmiş, bunu yaparken de alaycı bir dil kullanmıştır. Bağnazlığa karşı uğraşmıştır. Müslüman Türkler’in kullandığı yazı sisteminin değiştirilmesi gerektiğini savunmuş ve bu amaçla Osmanlı Devleti’nin yöneticilerine öneriler götürmüştür. Yazdığı eserlerle buduncu (milli) uyanışın bütün Azerbaycan’a yayılması için çaba göstermiştir. Açık bir Türkçe kullanarak halkın anadilini canlandırmak, geliştirmek ve İran kültürünün tesirinden kurtarmak istemiş, bu çalışmaları ile Azerbaycanlı Türk Aydınlarına da öncü olmuştur.
Yalnızca Azerbaycan’da değil, Türkiye ve İran’da da görülen bağnazlık ve gericiliği ortadan kaldırmak için çalıştı. Türkiye, Azerbaycan ve İran gibi üç kardeş ülkenin uyanışının sağlanması amaçlarından biriydi.
‘Araplar bize islamla birlikte soygunculuğu, hırsızlığı, vurgunculuğu da getirdi. Araplar bizim elimizi yalnızca soydular, bizim kültürümüzü yok ettiler.’ demektedir. Ben uzun-uzadıya Ahunov’un görüşlerini aktarmak istememekteyim. Ancak durumun iyi anlaşılabilmesi için bir örnek verdim.
Bir başka örnekte Sabir’den;
Sabir, 1862’de Türk Kafkasya’nın Şamahı kentinde doğdu. Sekiz yaşındayken medreseye verildi. Ülgerlere (şiir) daha o yıllarda tutuldu. Onun için sekiz yaşındaki Sabir, bakınız neler yazıyor:
“Tuttum orucu iramazanda
Galdı iki gölerim gazandı
Mollam da döyür yazı yazanda.”
Sabir:
‘Bir zifir karanlıkta düştüm yola,
Vurdum yolumu dağlara,
Can görürem, cin görürem, korkmirem,
Kükremiş arslan görirem, korkmirem
Bir müselman görirem korkirem,
Onun bana can alıcı fikirlerinden, can alıcı zikirlerinden,
Korkirem balam, korkirem.
‘Qorkarım gardaş, harda bir müselman körsem qorkaram,
Harda bir iblis körsem qorkmaram,
harda bir müselman körsem qorkirem[126].’ demektedir.
Bunlar Hoca Ehmet el-Yasavi ile onun atalarının Türk yurtlarında bıraktıkları izlerdir.
Türkiye’de el (devlet) yönetimini, 1938’den sonra ele geçirmiş olan güçler, Türkler’in kalay (nasıl) müslümanlaştırıldıklarını, bir kere bilim dışı bir biçimde belirlemiş, bilimcilerde bu görüşü aşamamışlardır. Bu konuyu azıcık başka açıdan ele alanlar, din karşıtlığı, dinsiz, yahudi yada komunist olmakla suçlanmışlardır. Ayrıca Türkiye bilimcileri, Doğu Türk ellerinin kaynaklarına, bu güne deyin ulaşamadılar, üstelik Türkiye Türkçesi dışında kalan uyalara (şive) önem vermediler, böylece bilimede, öz geçmişleri ile ilgili gerçeklerede ters düştüler.
Türkler’in kendi istekleri ile müslüman oldukları uydurmaları bağımsız, başka Türk ellerinin görüşleri ile taban tabana ters düşmektedir.
Kırgızlar’da Kazaklar, Özbekler, Karakalpaklar ile Türkmenler gibi Arap baskınları, otarlamaları (işgal) yolu ile kılıçla müslüman olmuşlardır. Onun içinde ulusun ağzında Türkler için ‘Kılıç müslümanları’ deyimi yaşatılmaktadır. Bu deyim Kırgız elinde olduğu gibi, bütün Türk yurtlarında geçmişte olduğu biçimiyle bu günde kullanılmaktadır.
Burada bir gerçegide gün yarığına (ışık) çıkarmak gerekir, Türkmen, Özbek, Karakalpak, Kazaklar, Azerbaycanlılar, Kırgızlar’da sözde müslüman olmuşlardır. Türkmenler ile Öbekler arasında müslümanlığı yaşatanlar, Orta Asya Türk ellerini geçmişte baskınlarla ele geçirmiş olan Araplar’ın torunlarıdırlar. Böylesi kişiler, Kazakeli’nde de, Kırgızeli’ndede görülebilir. Kalan ulus müslümanlığı uygulamaz. Hoca Ahmet el-Yasavi’de onlar için yalnızca bir ‘molla’, bir ülgercidir[127] (şair). Onun ötesinde Türkiye’de anlatıldığı gibi Orta Asya’da Hoca Ahmet el-Yasevi’nin bir etkenliği yoktur.
Bu arada Hoca Ahmet el-Yasavi’nin döneminde yaşamış olan Türk atalarından bizlere yüzlerce yazma eserler kaldığını, Hoca Ahmet el-Yasavi’nin eserinin Türkçe için büyük anlam taşımadığını belirtmeliyim. Bunu Çokan Velihanov’un açıklamalarından da anlayabiliriz.[128]Yasavi’nin adına yazılmış olan eser, din açısından yada o günlerde gelişmiş olan bir Arap, Fars tarikatının Türkler’e ne biçimde yaklaştığını bilmek için onemli olabilir.
Türkçe Bize Ehmet el-Yasavi Dışında Ulaşmıştır.
O günlerden bizlere ulaşan yüzlerce Türkçe eserlerden bir örnek;
‘Özümün adım Suşuya,
Suşuya dep bilişet.
Talaşkanım cer boldum,
Taalayım elden kem boldum.’
Bakınız o günlerde kullanılan dil ‘Türkçe’ bu gün Kırgızlar’ın kullandıkları Türkçe’ye çok yakındır. Milyonlarca Orta Asya Türk’ü o Türkçe’yi bu günlere taşımış iken, Arap el-Yasavi adına Farsca, Arapça karışık bir biçimde yazılmış bir biçiğin (kitap) Türkçe için kurtarıcı sayılması, Türkiye’de yaşayan dil bilimcisi geçinenleri de hiç ilgilendirmemiştir!… Türkçe nerede ise bir ‘tarikat’ dili olarak gösterilmiştir.
Ben o günlerden bize ulaşmış olan sözlükten bazı sözleri, yazıma örnek olarak aldım.
O günün Türkçesi okunuşu Kırgız Türkçesi (bugün)
———————- —————– —————————–
ark ark arık
akr (akur) akır
at at (a ince kunur) at (a ince okunur)
ab op op (araba için kull. öküz)
ak (ık) (ık)
ang ang ang
art art art (dağın tepesi)
öks ögüz ögüz
azık azuk azuk
amkan ömgön ömgön (boyun damarı)
O günün Türkçesi, dimdik ayakta iken[129]Hoca el-Yasavi, neyin Türkçesi’ni kurtarmıştır ? Kimin Türkçesi’ni kurtarmış ? Üstelik el-Yasavi Türkçe’yi çok da bozarak kullanmış, içine sayısız Arapça ile Farsça sözler sokmaktan başka cümle kurallarına uymamıştır. Türkçe’yi kurallarına uymayarak, ters-yüz ederek kullanmıştır. Bu durumu Hoca Ehmet el-Yasavi’yi tanıtmak için yazdığı bir biçikte (kitap) bir kazak Türk’ü, el-Yasavi için;
‘Arap-Parsı edebiyet ülgilerin, Türk halıkları poeziyasin ceke igergen’[130] demiştir.
El-Yasavi bizim görkemimize Arap-Fars söylem biçimini sokmuş ise, bu övünülecek bir iş midir? Türk telekeyinde (dünya) Türkiye’de bulunan Yasevi kurum yada kuruluşlarından çıkar sağlayanların dışında, bir tek bilimcide, el-Yasavi’nin Türkçe’yi yaydığına katılamazlar. Hoca Ahmet İbrahim el-Yasavi’nin Türkçe’yi iyi kullandığı düpe düz bir yalandır. Türkiye’de kısa bir süre yaşamakta olan bir Alman yada bir başka yabancının Türkçe ses uyumuna uyamadığı gibi el-Yasavi’de Türkçe ses uyumuna uyamamıştır.[131] Üstelik onun içinde yaşadığı toplumun dili Türkçe idi.(bak. Kırgızlar; 290-291) el-Yasavi adına yazılan ülgerler (şiir) ise birazcık Türkçe’ye benzetilmiştir. Açıkçası o günün Kazakça’sına da uymamaktadır.
8.8 El-Yaseviciler Ne Demek İstemektedirler?
Türkçe’yi de islamıda Arap el-Yasavi’ye bağlayarak, Türkler’e, ‘Sizin ana dilinizi bile Araplar yaymıştır.’ demek istemektedirler! Bu ise, Türkiye’de bulunan Arapcılar’ın (misyonerlerin) büyük atağıdır, başarısıdır. Biz Türkler olarak bunu benimsemiyoruz!!!
Türkiye’nin yetkilileri ile ‘derin devlet’ sürekli bu konuyu gündemde tutmakta yarar görmektedirler.
İşin gerçek yanı başkadır. Hoca Ehmet el-Yasevi’nin türbesini içki yada kımız içerek görmeye gelen ulusumuzu, olduğundan başka göstermek nedendir? Burada türbelerde, camilerimizde olduğu gibi kımızda içiliyor. Bu kılınç müslümanlarının yüzyıllardır süregelen bir uygulamasıdır.
Üstelik oraya gelen ulusun (halk) çoğunluğuda orada gömülmüş başka Türk atalarının da olduğunu benimseyerek, orada Hoca el-Yasavi’den önce gömülmüş atalarından kömek (yardım) dilemektedirler[132].
İşin gerçegi, ortada ne sağlam kaynaklara dayalı Yasavilik bilgileri var, nede derlenen-toplanan Yasevi ile ilgili uydurma ülgerlerin (şiir) bir tutarlılığı var.[133] Tarikat demek, uçmak yada uçurmak demektir. Ölüyü konuşturmak ta ancak tarikatlarda olabilir.
el-Yasavi’nin İstanbul baskısı olan 40. hikmetinde;
‘Yad etalik kul Koca Ahmet awliyani
Muridları Baba Maçin ol sultani
Kulağay mu Ğazi Yusub Bidawanı
Nazim ayladim bu hikayat bilin, dostlar.’
Dediği sözler karşımıza çıkıyor. Koca Ahmet Yasevi, burada ‘Yad etalik Kul Kaca Ahmat awliyanı’ diye, kendi kendine konuşmaktadır. Kendi ölüsünü kendisi yad etmektedir. Ölende Koca Ahmet el-Yasavi’dir. Ölen kişiyide yad eden ölmüş kişinin kendisidir. Bir kişi burada ölü, birde diri olarak dile gelmektedir.
Türkiye’de ‘Kültür’ bakanlığı yapmış bir kişi[134], bu ölüyü dirilten, diri kişiyi öldürten bir Arab’ı Türkler’in kendi ataları yok imiş gibi Türkler’e ata olarak göstermektedir. Din-Ayet adını taşıyan bir devlet kurumuda, Namık Kemal Zeybek’in bir özel kuruluşu gibi, ona bu Türklüğe saldırısında ortak olmaktadır.
Koca Ahmet el-Yasavi’nin eserinde kendisini anlatmasının gerçegi budur: Koca Ahmet el-Yasevi’nin eserinin tümü kendi yazması değildir. Sonradan çok eklemeler yapılmıştır. Sonraki yıllarda tümü Koca Ahmet el-Yasevi’nin eseri gibi tanıtılmıştır.
Hoca Ehmet İbrahimoğlu el-Yasevi, öyle cuma müslümanlarının[135]anlattıkları gibi barışçı, bağışlayıcı (hoş) görülü de değildir.
Türkelleri’ni otarlayan Arap beklerinin (emirlerinin) güç kullanarak müslümanlaştırdıkları Türkler’e güç kullanarak söz dinletemeyince, sözlü yoldan kendilerini benimsetebilmek için Türkelleri’ne getirdikleri ‘BAB, SAHABA, İMAM, SOFU, HOCALAR’, ulusa müslümanlığı anlatmayı denediler. Bunlar kılınç acısını unutturabilmek için camiler ile medreseler açmış idiler. Bunların başlarınıda Arslan bab çekmiş idi, sonra Ahmet el-Yasavi, onun öğrencisi ‘taliban’ı olarak (misyonerlik) görevini sürdürmüş idi.[136]
8.9 Hoca Ehmet el-Yasavi’nin ‘şeriat işkenceleri’ni anlattığı diziler
Yüz kişi ham kelsa tura bilmas edi,
Eki kişi tutib ani ham bagladi.
Oşul damda beş yüz kamçı sanab urdi.
Ni ah dedi, ni yah dedi bilin dostlar.[137]
İlgili bölümün çevirisi:
“Yüz kişi gelse duramazdı,
İki kişi tutup, onu bağladı.
Bu damda beşyüz kamçı sayarak vurdu.
Ne ah dedi, ne yah dedi bilin dostlar.”
Asagıdaki ülgerde iskence anlatımı sürmektedir.
Yalanaş kılıp ani baglap küydi,
Beş yüzdin bir kamçini artık urdi.
Bir kamçida zar iglaban fariad kıldı,
Ata Ahmad eşturuban küydi, dostlar.
Oşul damda muridlari kıldı saval,
Beş yüz kamçı urganda nuk heç kil va hal.
Bir kamçının urdi irsa boldı bihal,
‘hamrin’ deb ashab andin surdi, dostlar.
Ata ayti: arkasida diyo ve peri,
Ornab irdi beş yüz kamçi anga tigdi.
Diyo ve peri arkasidin darhal kuçti,
Bir kamçi anga tigdi biling, dostlar.[138]
Gelelim Yasevinin Olgun kişiliğine.
Yasavi’nin çok olgun, çok kendini bilir gibi gösterilmeside gerçeklere terstir:
‘İşitti Baba Maçin ol zamanda,
Ahmad atlıg bir şayh çıkmış Türkistanda,
Suhbat kılmış kız va juan birlan anda, [139]
Manig etkali Türkistanga keldi dostlar.[140]
Keldi ersa kurdilar ol maşayhin,
– Sen şayhmusin azgurçi halayhin?
– Osul aygan kamrahdurmin bilgil muni
Deb hazrat anga cauvap berdi, dostlar.
Amir etdilar Hakim Koja Sülaymanga,
Oşul sufi Muhammadi danişmanga
– Baglab uring beş yüz kamçi ol nadanga
Bir ustinga mahkam baglab küydi dostlar.[141]
Bu ülgerde (şiir) Hoca Ehmet el-Yasavi, kendisinin bir şeyh olduğunu söyleyerek, sürekli biçimde elleri bağlanan kişiye beşyüz kamçı vurulduğundan övünerek söz etmektedir.
Yasavi konusu, Türkiye’de çok beklenmedik biçimde yanlış olarak gündeme sokuldu. Benzetmek gerekirse bir karıncadan fil yaratıldı. Bunu yapanlarda bu işten büyük akçalar (para) ile ün elde ettiler.[142] Ne doğduğu, nede öldüğü gün bile belli olmayan[143] bir ülgerciyi (şair) başımıza Türk atası gibi çıkaranların başka ne amaçları olabilir?
Yine bir başka aldatmacada Ahmet Yasevi’yi, Türkçe’nin bir kurtarıcısı gibi gösterme çabalarıdır. Bu konuda öyle ileri gidildigi oldu, nerede ise bir tek Türk, Türk dilinde bir eser yazmamış gibi gösterildi. O dönemde yazılmış Orta Asya Türk ellerinde bulunan başka Türk bilimcilerinin yada yazarlarının onlarca eseri Türkçe için anlam taşımamıştır, anlamına gelen sözler söylendi, yazılar yazıldı. Buna en iyi örneği N. Kemal Zeybek oluşturmaktadır. ‘Türkçe bu gün bir kültür ve edebiyat dili olarak varsa, bunda Yasevi’nin rolü büyüktür.’ demektedir.
Bakin şimdi seviyesizliğin ölçüsü artıyor. ‘Dünya Türklüğü yaşanan büyük acıların ardından bu gün dimdik ayakta ise, bunu birazda Yasavi’ye borçludur.’[144] diyor. Görüldüğü gibi Arap el-Yasavi, Namık Kemal Zeybek’e göre Türklüğü kurtarmış oluyor!
Ben o dönemde Türkler’in yazdıkları bir ülgerden (şiir) bir bölüm sunarak, güzel Türkçe’nin Türk atalarınca iyi yaşatıldığını üstelik korunduğunu da göstereyim. Bununla birlikte Türk görkemi biçiklerinde Hoca Ahmet el-Yasevi’ye yer bile verilmediği görülür.[145]
Altın erding kası eken,
Atalı curtung bası eken.[146]
Türlüğü kimin kurtardığı konusunda Kazak Türkleri bilimcileri de Namık Kemal Zeybeği yalanlıyorlar.
‘Karahan devleti döneminde düşüncesi geniş Türk varlığının eserleri ile müslüman edebiyatı Türkçe çıkmaya başladı. Bunun en büyük öncüsü Yusuf Balasagun’dur.’[147]
Hoca Ahmet İbrahim el-Yasavi, islam dışı kadınlı-erkekli toplantılar düzenleyip, kadınlı erkekli ‘zikir’ yolunu açınca, gerçek islamcı kesimden direniş bulmuş idi. Bunu da Kemal Eraslan ele almış ancak bunu bir ‘keramet’ olarak sunmuştur.[148]
Türkiye’de yaratılan gerçeklerede dayanmayan, bir uydurma Hoca Ahmet İbrahimoğlu el-Yasevi ortamı, Doğu Türkelleri’nde olumlu karşılık bulmadı. Bilimciler yazdıkları biçiklerde, Türkçe’nin o günlerde kimlerce korunduğunu ortaya koyarak, Türkiye’de bulunan bir yandan islamı öte yandan Hoca Ahmet el-Yasevi’yi kendi çıkarları için kullananlara en iyi karşılığı vermişlerdir.
Yine Kazakeli’nde yayınlanan bir esere göre, uydurulan bir başka yalanda Hoca Ehmet el-Yasavi’nin türbesinin Timür Han’ca yaptırıldığı yada onartıldığıdır.[149]
Ben bu şişirme Hoca Ehmet el-Yasavi olayından en çok olumsuz etkilenenlerin gerçek müslümanlar olduklarını görmekteyim. Arap otarcılarının (işgalci) sivil kanadı (misyoner) olan Hoca Ehmet el-Yasevi’yi buncasına çok şişirmenin geri tepecegini görememeleri, Türkiye’de uykuya dalmış olan biz Türkler’i de, bu arada gerçek müslümanlarıda uyarmıştır.
Sonuç: Türkiye Türkleri içinden bir kesim, Türkiye’de geliştirilmiş olan Turancılık düşüncesini yolundan saptırabilmek için, cosparlı (planlı) biçimde budun (millet) değerleri yerine din değerlerini oturtarak[150], yükselmekte olan Türk birliği düşüncesinin önünü kesmiştir.
Komunisme karşı büyük, üstelik kanlı bir direniş gösteren Türk gençlerinin yönü de, yoluda böylece saptırılmış olacak idi!
Hoca Ahmet el-Yasavi’nin Türkiye’de çok tanıtılması ile birlikte, Türkiye’de kendilerini Turancı görmekte olan gençler arasında artık, ERGENEKON, TANRI, SAYANA, ÖTÜKEN, ÜÇ SÜMER gibi Türkler için kutlu sayılan yer adlarının yerini ‘Yassi, Sayram, Türkistan’ gibi yer adları almıştır. Bununlada kalmayarak, KÜRŞAD, ÇİÇİ, BİLGE, İLTERİŞ, TONYUKUK, OĞUZKAĞAN gibi kişi adlarının yerini, tarikat şeyhleri olan ‘Aslan BAB, el-YASAVİ’ ler almış oldu.
Bunun bir başka anlamıda, Türkler’i yok saymak demektir.
Artık söz Türk budunundur!
9 KILINÇ MÜSLÜMANLARI: AZERBAYCAN TÜRKLERİ
Azerbaycan’ın müslümanlaştırılması: KILINÇ YASALARI
Azerbaycan Arap-Hazer Sokuşlarında (savaş): Ermeni eli sorumlusu olan Mehemmed İbn Mervan, gardaşı halife Abdumelikoğlu Mesleman’ı, Hazer kıyısı yerleşim yerlerinin otarlanması (işgal) için sokuşlara (savaş) göndermiş idi (707-707).
Bizans’a karşı sokuşlarda adı çıkmış Mesleme ‘Azerbaycan yörelerinde olan Türkler üzerine’ yürüdü. Büyük yada küçük bütün yerleşim yerlerini alıp, Derbend’e (el-Bab) saldırıp, burayıda aldılar. (709-732) yıllarındada Hazer ile Bizans’a karşı sokuş başlatıldı.
Arap saldırıları görülmemiş ölçülere ulaştı. Mesleme Derbend ile Belencer’in, bunun yanısıra Konstantinapol’u (İstanbul) almak için, Et-Tarik-uzak batı yakasındaki ellerde (ülkelerde), Kutayba’da Orta Asya’da sokuşlar (savaş) yürütür idiler.[151]
722-723 Halife Yezid İbn Ebdülmelik, Emevi olmasada inandığı El Cerrah’ı kardaşı Mesleme’nin yerine Ermeni ile Azerbaycan ellerine yönetici olarak atadı. O, Berde balığında (şehrinde) çeriler birliğine çeki-düzen verdikten sonra, Kür’ü geçip, Derbend’e oradanda Belencer’e saldırıp Hazer Türkleri ile sokuştu. Buradan da Şeki iline döndü. Üç yıl sonra Halife Hişam İbn Ebdülmelik, onun yerine yine kardaşı Mesleme’yi eskisi gibi yönetici yaptı. Sonuncu saldırılara Anadolu’da Kayseri ilini alarak başlamış, Trans Kafgaz-Deryal yolu ile Hazerler’in arkasına çıktı. Hazer Hakanı’nı ezip, ‘Zü’ül Gerneyin’ yolu ile geriye dönmüş idi.
729-730 Halife Hişam onu geriye çağırıp, onun yerine yeniden el-Cerrah’ı yetkili olarak bu bölgeye yollamış idi. O, Şeki-Beylegan-Varsan-Becirvan yolu ile Erdebil’e gelip, buraya yerleşmiş idi.
el-Kufi’ye göre ‘burada çok müslüman çerileri var idi.’ Hazerler Kağanı’nın oğlu Bars beyin başkanlığında büyük bir çeri tobu (ordu) (300.000) üçyüzbin kişi buraya gelmiş idi. Sokuş Cerrah’ın yanında Savalan Dağı eteğinde başlamış idi. Helifenin uçbeyi (emir) olan Cerah, “Cennete yetişmeye çalışın, cehenneme değil. Rehmedil (Allah’ın ) iltifatına sığınmaya çalışın, şeytana uymağa değil, cennet bağına koşun, cehennem otuna değil.” diye bir söyleşi yapar. Ancak sokuş olmuş, sokuşta yenilmiş idiler. el-Cerrah kendiside öldürülmüş idi. Yalnız 700 çeri geriye kalmış, onlarda Savalan dağına sığınmış idiler.
Yeni Hazer-Bizans bağlantısı, imparator Konstantin kendi oğlu Lev’i, Hazer hakanı’nın kızı ile evlendirmesi biçiminde sonuçlanmış idi.
Meslemani, uçbeyligine (emir) yeniden döndü. O Derbent ilini beketmeyi/sağlamlaştırmayı başιna koymuş idi. Bu ili dörde bölüp dördünede Arap bölgelerinden Arap çerilerini getirip, yerleştirmiş idi. Çeriler tobunun (ordu) başkanı Merven İbn Mehemmed‘e (el-Bab) ilinin müslüman ümmetince yönetilmesi görevini verdi.[152]
Mesleme Derbend’i bırakmış, burayı Hazerler yeniden geri almιş idiler. Merven İbn Mehemmed, atlarının kuyruklarını kesip, saldırmış idi. Bu kanlı saldırı sonunda Belencer ilini almış idi.
737 -yılında Mervan, Kazah ‘Alan kapıları’ (Bab- Allan) yolu ile Hazerler’e karşı büyük bir saldırı başlatır. Böylece Slaviyan Çayı’na (Nehr es-Sakaliba) deyin ilerlemiş oldu.
Tutkuna (esir) aldığı hakanı ezerek (işkence), kιlιnç gücü ile islama geçirirler. Mervan bütün Türkler’in varlıklarını (mal)/(ganimet) ellerinden alarak Kazah’a geri dönmüş idi. Helife II Valid’in öldürülmesi ile Mervan Bin Mehemmed yönetimi eline almak uğruna çekişmelere girmiş, sonunda Emevi Halifesi olmuş idi.[153]
750-1250 Abbasiler, Trans Kafkaz’ı bölgede yönetimleri ile varlıklarını sürdürebilmek için çok önemli görmekte idiler. İlk Abbası Halifesi Ebül Abbas es Saffah Çezire, Ermeni ile Azerbaycan elleri’nin yönetimini/uçbeyliğini (emirlik) kendi kardaşı Ebu Cefer’e vermiş idi. Sonuçta el -Mensur halife olunca, 754-775 de Yezid es Sülamin’i buraya uç beyi (emir) olarak koydu.
763-764 yıllarında Yezid es Sülamin iki kere Hazer çerileri ile karşılaşmış idi. 775 yılında o yeniden bu göreve geldi.
786-809 helife Harun Reşid yıllarında Araplar, Kafgaz’ın güney bölgelerinde bütünü ile Arapçılıklarını uyguladılar.
Bundan sonra ARAP ağalık yılları başlamış idi.
Hilefet, yeni topraklar otarlar (işgal) iken, esir aldıkları Türk yurtlarına çokça yeni-yeni vergiler koyar idi. Bu vergiyi müslüman olacaklar için düşürerek, müslümanlaşmayı artırmak ister idiler. Zerdüşlük Azerbaycan’ın bazι yerlerinde, Güney Azerbaycan da islam dinine bakaraktan çok çabuk yayıldı. Bir yüzyιlda çok gelişti. Arablar, bu dinden olanları baskı ile ezerek (işkence) müslümanlaştırmış idiler. Kitab-ı ehli’ne (ehl-ül kitab) yahudi ile hristiyan uluslara (halk) yalnız ağır vergi (cizre) koyarak müslümanlaştırmayı deniyor idiler. Azerbaycan’ın güney topraklarında, (İran la Orta Asya’da) islamın çabuk yayılmasınιn bir başka nedenide uzun süren Sasaniler’in eziciliğine dayanmakta idi. Sasaniler’in içinde ağır vergilerinden kurtulmak için müslüman olanlar çok idi.
Azerbaycan Türkleri, bir yanda Arap saldırıları, öte yandada Bizans eli (devleti) saldırıları altında olduklarından, 1015 yıllarına gelindiğinde Müslüman Selçuklu Türkleri’nin Bizans’a karşı çıkışlarına katılmışlardır.[154]Bu olayda Azerbaycan Türkleri’nin islama karşı sert bakışını değiştirmiştir. 1048 yılında Azerbaycan Türkleri, Bizans, Ermeni, Gürcü güçlerine karşı Selçuklular ile birleşerek karşı koymalarıda buna bir örnektir. Bu dönemde islam gücü artık Türkler’in ellerine geçmeye başlamıştır. Bu nedenlede Türkler’den direniş görmemeye başlamıştır.
Ancak islam dini aracιlιğι ile Arap yaşam ile anlayιş biçimi Azerbaycan’a yerleşerek, Azerbaycan’da bulunan Türk keyindiği (kültür) ile Türk dilini bozmuştur. Bunu da bazι Azerbaycan aydιnlarι deyişik dönemlerde dile getirmişlerdir. Son yüzyılda
Mirza Feth Ali Ahundzade ile Mirze Elekber Sabir en güzel dil ile Arap çapulculuğunu anlatmışlardır.
10 AKÇA (para) MÜSLÜMANI BULGAR TÜRKLERİ / TATARLAR
Bulgar/Tatar Türkleri’nin müslümanlaştırılmaları: A. H. Halikov, beşikte (mezar) yatanların yanlarında kullandıkları nerselerinin (eşyalarının) olmayışını, onların müslüman olmuş olabileceklerine bağlamaktadır. Bu tutarlı bir belirleme değildir. 737-739 yıllarında Berenceler’in yaşadıkları bölgeye Arap saldırılarının gerçekleştirildiğini, bu yüzdende Bolgarlar’ın yağılarından korkup, güneye doğru sonradan Bulgar yeri olacak yerlere göç ettikleri belirtilmektedir. Vardıkları bu yerde balık (şehir) kurduktan sonra müslümanlaşmanın 7. yüzyılın ortalarında başladığı ileri sürülmektedir. (A. H. Halikoğlu)
Araplar’ın çok varlıklı buna karşılıkta Türkler’in çok yoksul durumda yaşadığı bir dönemde Almuş Han, Halife El Muktedir’e baş vurup, akça (para) istemiştir. El Muktedir, ‘Bolgarlar’ın müslüman olmaları, hutbelerde kendi adının en önce anılması karşılığında 825 yılında dörtbin (4.000) altın dinar vermiştir.’ Ayrıca Buhara ilbeyinin (emir) gerek akça, gerekse başka alım-satım konularında boluştuğuda (yardım) belirtilmiştir. Bu müslümanlaşma ilk yıllarda yalnız el (devlet) yönetmekte olan Almuş Han ocağı (ailesi) için geçerli idi.
Araplar, önceleri yüksek görevlerde bulunan görevlilere, sonrada bütün ulusa üstelik değişik kuruluşlara akçalar dağıtarak, Bolgar Türkleri’ne sürekli sıylıklar (hediye) vererek, Bolgar Türkleri’nde islamın el (devlet) dini olmasını, ancak 922’de sağlayabildikleri anlaşılmaktadır. 15 küük te (mayıs) ta Arap şeyhi el- Muktedir’in yolladığı sıylıklar ulusa dağıtılır, samara (mektup) okunur, topluca namaz kılınır. (A. H. Halikoglu)
11 ARAPLAR GÜRCÜ ELİNE KILINÇLA İSLAMI BENİMSETİYORLAR
Gürcü padişahı Devit IV döneminde Gürcü elini Arap-Selçuklu birliği almış idi. Devit IV, 1124 yılı Kıpçak Kağanı’na dünür olmuş idi. Artık’ı, ‘Otrok/Otrak’ Gürcüler ‘Atrah’ der idiler. Artık’ın kızının adı Trandoxta gösterilir. Farslar, o dönemde Türk kızlarına Turanlık kız demiş idiler. XII. yy’da Gürcü eli ile Armenieli’ni kurtarıp alan kız. Koncıktın kız kardaşı olan, IV. Devit kızını başkasına gelin vermiş, padişahlıktan onun içinde uzak kalmış idi.
Arap güçleri bir saldırı ile Kutaisi ile Tibilisi’de yaşayanların tümünü sünnet ettirerek, müslüman dinine dönderdiler. Baş eğmeyenlerin başlarını kesip, su havuzlarını hristiyan adamların kanı ile doldurup, özleri o havuzda yıkandılar.
Müslümanlar’ın hristiyan uygarlığı ile Kafkas uluslarının kendi yaşamlarını sürdürmelerine büyük engel çıkardıkları çok açıktır.
45 bin kişilik gücü ile Artık, Tiblisi yakınında olan Didgori alanında, Arap-Selcuklu güçlerine karşı saldırı yapmamanın acısını sonunda çekti.[155]
Bu bölge ulusunun ağzında, bu yada bunun gibi çok angızlar (hikaye) anlatılır. Araplar, islam adı altında Kafkasya’yı otarlamak (işgal) için korkunç kan dökmüşlerdir. Bunları anlatmakta amacımız bir islam karşıtlığı yaratmak değil, yok olan Türk değerlerinin çok yenli (basit) biçimde yok olmadığını gösterebilmektir.
12 TÜRKLER’İN KILINÇ GÜCÜ İLE ANA DİLLERİNDEN AYRILIŞLARI
Oguz Kagan -1
Tilime könseng egerde,
Tartu tartıp yoldaş tutam,
Tilimge könbey egerde,
Tiyer bolsong jinime,
Çerik cıyıp kas tutam,
Takır basıp tozdurup,
Tukumungdu kurut kılam! – dep ayıttırdı.[156]
OĞUZ KAAN -1
Siz benim dilime dönerseniz,
Sizinle yoldaş olurum,
Siz benim dilimi konuşmazsanız,
Ayrıca benim ata dinime dokunsanız,
Çerileri toplayıp, karşı dururum,
Seni ezip, eritip,
Tohumunu yok ederim, dedi.
Oguz Kagan, böyle söylemiş idi. Ancak bir yanda Çin ile Tibet’in, öbür yanda Araplar’ın saldırıları ile karşılaşan Türk ulusu, kendi iç işlerine Araplar’ın, bazanda Çinliler’in karışmalarına yol vermiş idiler. Bu Arap ile Çin güçlerinin ortak saldırıları karşısında yok olmak durumunda kalmış olan Türk ulusunun bir tek seçenegi idi. Türk ulusu yok olmakla karşı-karşıya gelince önce işenişinden (inanç) sonra da yazı dilinden özveride bulunmuş idi.
Bu durumu açıkça belirtmek bir aşağılanmak gibi görüldüğünden, Türkiye’deki aydınlar, Türkler’in severek müslüman olduklarını, Tek tanrıya bağlanmış olmaları nedeni ile islamı çabucak benimsediklerini, Türk törelerininde islamın kurallarına uyduğu öne sürülmüştür. Yazı dillerinde olan değişmeninde[157], Türkçeye girmiş olan Arapça ile Farsça sözlerinde doğal bir gelişme olduğu belirtilmiştir. Ancak bu uydurulan yalanlar, Oguz ata’nın deyişleri ile örtüşmemekte idi. Bu nedenlerle yeni yetişen Türkler, artık mızrak çuvala girmiyor diyerek, geçmişi yeniden eşeliyorlardı. Ancak bu konularda doğruyu yazmak isteyen kişiler iki büyük engel ile karşılaşmakta idiler.
1. Türkiye’de elin (devlet) 1938’den sonra geliştirdiği dil ile din yolunu (politikası) benimsemiş olan, üstelik ‘milliyetçi’, ‘türkçü’, ‘turancı’ adlarını kendilerine kalkan etmiş ‘şeriatçı’ kesimin dışlaması, yalanlaması, burulaması (suçlaması) ile karşılaşırlar[158]!
2. Arı Türkçe isterseniz, dil bilimi almamış, genelde Türkiye yada Özbek Türkçesi dışında başka Türkçe uyaları (şive) bilmeyen iki yüzlü ‘profesörler’ size karşı çıkacaklardır. Siz kalkıpta Arap çapulcularının islam bayrağı altında Türklüğü, nerde ise yok ettiklerini yazarsarsanız, bunların içinden devlet kurumlarını elinde tutmuş, bakanlıklar bile yapmış, ‘kocalar’/ ‘hocalar’ (Arap misyonerleri) da, sizi korkutma yoluna gideceklerdir.
Bunların tabanları durumunda olan ‘Türk-İslam ülkücüleri’ ile ‘Türk-İslam sentezcileri’ değişik adlar altında toplanmış olan ‘şeriatçı’ kuruluşlarda yer almış olan gençlerin saldırıları ile karşılaşırsınız!
Çünkü bunlar bu gün ‘milliyetçilik’ adı altında savundukları, ‘Türkiye Türkçe’si arılaştırılmamalı, Arapça yada Farsça sözler korunmalıdır.’ düşüncesini ortaya atanlar, Türkiye’nin ilk Amerikancılarıdırlar. Onlar günümüzün Halide Edip Adıvar ile Abdülhalik Şinasi Hisarlar’ıdırlar.[159]
1970’ten bu yana öldürülmüş ister sağcı, ister solcu bilimcilerin eserlerine bakarsanız, Türklüğe, Türk keyindiğine (kültür), Türk Kurultay Düzeni’ne (cumhuriyet) karşı çıktıklarını göremezsiniz.
12.1 Karluk eli
Yukarıda anlattıgım gibi, Türkler’in müslüman ediliş biçimini, müslüman edilişlerindeki ortamı, Türk ellerinin o günlerdeki geri kalmışlıklarını, bazanda atalarının yönetim biçiminden ayrıldıklarını iyi anlamak gerekir. Bu nedenle ben, özellikle Karluk ile Karahan ellerinin Araplar’ca ne biçimde etkilendiklerini, onların sıylıklarını, kömeklerini alarak, Araplar’ın pençelerine düşüşlerini yeniden ayrı bir biçimde buraya alıyorum. Önce Bilge Kağan’ın öğütünü, sonrada Karluklular ile Karahanlar’ın müslüman edilişlerini okuyalım.
…………………
Karluk Kağanlığı 775-875 yılları arsında islam dinini benimsemiş idi. Onların aksüyekleri (yönetici kesim) arasında islam yerleşmeye başladı. Ancak toplum atalarının dini olan Tangrıcılık ile Şamanlığı bırakmadı.
Türk yöneticilerinin islamı benimsemelerinde en önemli etken; Türkler’in bir kısım toprakları ile birlikte çeri (asker) yönetimlerini Araplar’ın ele geçirmeleri, birde alış-verişi (ticaret) ellerinde tutmuş olmaları olmuştur. Bir başka etkende Araplar’ın bu bölgeye (misyoner) olarak çok gelmeleri olmuştur. Bu bölgedeki aydınlar, kendi kerkedimlerini (sanat) Arapça yazınca tabışlarını (ses) yurt dışına duyurabileceklerine, Arap (misyonerlerince) işendirilmiş (inandırılmış) idiler. Ayrıca Araplar’ın yerleşik yaşamları ile uygarlıkta ileri gitmekte oluşları, alım-satım (ticaret) da ipek yolunda ilerlemiş olmaları, Karluklılar’ın yönetici kesimini, derinden etkilemiş idi. Onun için de onlar, atalarının tanıktös (alfabe) ile sonradan aldıkları Sogdı tanıktösü (alfabe) de bırakarak, Arap tanıktösünü (alfabe) almış idiler.[160]Çünkü Karluklular’ın, Türkeş Türk eline karşı olan sokuşlarında Araplar, onlara arka olmuş idiler. Araplar bu iyiliklerine karşı, Karluklar’ın iç işlerine karışmışlardır.[161]Araplar korumacılık ettikleri Karluklılar’a Arap tanıktösü (alfabe), keyindigi (kültürü) ile yaşam biçimini, ayrıca islama girmeleri ilkesini benimsemelerini diretiyor idiler.
12.2 Karahan eli (942-1210)
Türkler, Türkeş elinin yıkılmasından sonra hristiyan, budist, yada başka dinlere geçselerde dillerini, kullandıkları tanıktöslerini (alfabe) bırakmamış idiler.
Ulus (halk) göçer yada yarı göçer yaşamakta idi. Malcılıkla (hayvancılıkla) uğraşır idiler. XI-XII. yy. Yedisu ile ontüstük (güney) Kazakeli’nde Türk bölüklerinin bir kısmı da ekincilikle uğraşmakta idi. Bunlar balık (şehir) uygarlığına ulaşmış idiler.[162]
Göçer yada yerleşik ulus, yaşam biçimini yada gelecege bakışını (ideolojisini) eski Türk dinine göre düzenlemekte idi. Kağanlıkta benimsenmiş yöneticiler (devlet) dini islam, etki alanını yöneticiler aracılığı ile güçlendirmekte idi.[163]
Türk elininin islamlaştırılması, güney Kazakeli’ni islamlaştırılması, islam dininin el (devlet) yöneticileri arasında yayılması, bununla birlikte aksüyek (yönetici tabaka) nın ocakları olan göçerlerin islamlaştırılmaları, ulusun kendi öz Gök Türk tanıktösünü (alfabe) bırakmasını gerektirmiş idi.[164]Artık Türkler’i yöneten kesim, Araplar’ın istemlerini geri itemiyor idiler. Önce el (devlet) yönetiminde, sonrada bütün kuruluşlara Arapca yazı sokulmuş idi.[165]
Bundan sonrası eğitim kurumlarına sıra gelmiş idi. Araplar artık Türk elinde belirleyici etken idiler. Bu gelişmeler, Türkçe’nin Arap yazısı ile yazılmasını yaygınlaştırdı.[166]Türkler’in kendi yazı biçimi olan GökTürkçe yazılarını kılınç gücü ile bıraktıkları görüşü, Türkiye dışında yaşayan bütün yazar, araştırmacılarca benimsendiği açıktır. Bu bir komunistinden tutunda aşırı budunculara (milliyetçi) deyin böyledir.
Böylesi baskılar, yalnızca yazı dilinin bıraktırılması yönünde olmadı. Özellikle kişi adlarının değiştirilmesi de o dönemde başlatılmış idi. Bilindiği gibi islamı ilk benimseyen kişi olarak belirtilen Satuk Buğra’da kurduğu yönetimi Araplar’ın boluşu (yardım) ile gerçekleştirdiği için, kendi adınıda Abdülkerim olarak değiştirmek durumunda kalmış idi. Araplar la birlikte kurduğu çeriler birliğinde Araplar, onu Türkçe adı ile değil, Arap adı ile çağırmakta idiler. İyi incelenir ise, ondan sonra gelen yöneticilerde Arapça ad koymayı sürdürmüşlerdir. Türkler’de bulundukları ağır durumu atlatabilmek için, önce işenişlerinden (inanç) sonra yazı dillerinden uzaklaşmayı göze alabilmişlerdir. Bu gelişmelerin olduğu dönemde kurulmuş olan elin (devlet) bir dış dayanaklı el olduğunu görmemek olabilir mi? Türkler, neden o dönemde yönetimlerini çeriler (asker) yönetiminden böldüler? Bu dönemde artık el yönetimi ile çeri (asker) yönetimi birbirinden ayrılmış idi.[167]Bu yönetim biçimi, Türk töresinin etkisini kıran önemli bir etken olmuş idi.[168]
Bizim atalarımızı kılınçtan geçirmiş olan Araplara, siz bizim atalarımızsınız, “biz isteyerek müslüman olduk” dedik. Yalan söyledik.
Satık Buğra, çerilerininin içine Araplar’ı karıştırmış, Arap kökenli Abdulnasır’da kurulmuş olan Karahan elinin el altından yıllarca yöneticisi olmuş idi.
O günlerde iş yalnız din değiştirmekle yada ad değiştirmekle kalmamıştır. Ondan sonrada Arap edebiyatı, Arapça yazı biçimi, Türkçe sözler ile yazılarak bütün Türkler’e ulaştırılmış idi.
Bu arada Arap keyindiğini (kültür) tanıyan Türk ulusuda ezilmesinin yanında Türklüğünü bilemiş oldu. Türklük derin bir duyguya dönüşmekte idi. Artık işenişi (inanç), yazı dili elinden alınan ulus, Türklüğünü duyguları ile yaşamalı idi. Ancak Karahanlar döneminde bu bölgede alıp-satma (ticaret) işlerinin güçlendiğini belirtmek gerekir.
Karahanlar döneminde bize Araplar’dan geçen baza (daha) bir başka ağrı (hastalık) var idi. Oda yönetim alanında olmuş idi. Artık elbeyleri, ilbeyleri, uç beyleri kaldırılmış, onun yerine ‘emir’ler getirilmiş idi. Kağan, sözünün yerine han[169]sözü geliyor idi. Han da artık elin (devlet) varlığını oğulları ile yakınlarına bölüp veriyor, onlarda bulundukları bölgede ulustan vergi toplayıp, bay (zengin) oluyor idiler. Bu verginin Araplar’da adı “IKTA” idi. Bu ad olduğu gibi Türkler’e de sokuldu. Artık Yedisu ile güney, güney doğu Kazakeli’
nde ulus tümden soyulup soğana çevrilmiş idi. Bu vergiyi veren Türkler, “IKTALAR” diye adlandırılmakta idi.[170]
Bütün bunların olabilmesinin nedeni, Türkler’in yönetim düzeni içinde Araplar’ın etken olmalarıdır. 992 yılına gelindiğinde Nasır, Gazneli eli yöneticisi Mahmud ile birleşip, Samaniler’e karşı sokuş açmış idi. Bu olayda bize Araplar’ın Karahanlar içinde olan etkenliklerini açıkça göstermektedir.[171]
Bu değişiklikler ancak, yerleşim yerlerinden çok uzak dağlarda yaşayan Türkler le Kırgız Türkleri’ne etki etmemiş idi. Onlar Şaman yada Tanrıcı olarak kalmış idiler.[172]
12.3 Kırgızlar, kılınç gücü ile ana dilleri olan Gök Türkçe yazı dilini bırakıyorlar !!!
Araplarla ilk yüzyüze gelmiş olan Kazak ile Kırgız Türkleri, anadilimizden ayrılışımızı böyle dile getirmektedirler.
Orta Asya’da Arap tanıktösünün ‘alfabe’ yayılışı, Araplar’ın Türkler’in yönetimlerini ellerine geçirmelerine, böylece islamı benimsettirmiş olmalarına bağlı olmuştur.[173]
Profesor V. M. Nasilov, böyle yazıyor: “960 yılı Karahanlar’ın ellerinde islam, yönetim biçimi[174] olmuş idi. O andan sonrada Arapça tanıktös kılınç gücü ile benimsetirilmiştir.[175]”
Arap tanıktösünün girmesinden sonraki yıllarda da Arap keyindiği (kültür) Türkler arasında yayılmıştır.
Türkçe’nin Arabça tanıktösle (alfabe) yazılması, Türkçe’de bazı tabışların (ses) yok olmasına, yada bozulmasına yol açmıştır.[176]Bu durum uzun öy (zaman) içinde Türkçe için büyük sorunlarıda birlikte getirmiştir. Türkçe’nin Arap tanıktösü (alfabe) ile yazılması nedeni ile çok korkunç biçimde değişikliğe uğradığını Türkiye’de yaşayan bir tek Türk Dil bilimcisi geçinen yada Türk Bilimcisi (Türkolog) geçinenden işitemezsiniz.
Çünkü onlar islama yararlılık için, Türk dilinin bozulmasını bile bir sorun olarak görmüyorlar.
12.4 Arapça tanıktös (alfabe) dönemi
Türkler’in bilim-dil alanındaki görüşlerini yansıtan yazıları azalmış, yazanlarda artık Gök Türkçe yazı dili ile yazmamışlardır.
O dönemde adını duyuran yazarlar ile eserlerine bir bakalım.
X-XII yy’da Ebdunasir el-Farabi eserlerini Arapça yazmıştır. Sevindirici bir gelişmeki, el-Farabi eğitim, müzik ile bilim alanlarında yazmıştır.
XI. yy. Mahmut Kaskari, Divan-i lugaat-it Türk’ü (1072-1074) yıllarında yazmıştır. Türk budununun yapısı, dili, gök bilimi, yaşam biçimi gibi konuları işlemiştir.
Yusuf Balasagun da Kutatgu Bilik eserini (1069-70) bitirmiştir. Düşünce, bilim, telekeyi tanıma, kişilik oluşumuna önem veren yazılar yazmıştır. Eseri artık Gök Türkce yazı ile yazılmamıştır. Yazdıkları ancak çevrilerek okunabilecek idi.[177]
Hoca Ahmet Yasevi ise XI yy. da Divan-ı Hikmet eserini 1167’ye deyin yazmıştır. Din, tarikat konularını islemiştir. Ona göre Türkler’in tek konusu vardı oda din yada tarikat idi. Kullandıgı dil yaşadıgı bölge diline uygun değildi. Onun içinde çevrilerek anlaşılır duruma getirilmiştir.
Ahmet Yugineki, XII. Yy. sonları ile XIII yy. baslarında yaşamıştır. Döneminin bilimcisi olmuştur. O büyük görkemci (edebiyatçı) olarak anılmıştır.
Süleyman Bakırgani, 1186 da öldügü bilinir. Eseri Akır Zaman Kıtabı dır. Din ile tarikat konusunu islemiştir.
Altın Orda Kıpçak Dönemi: XII-XV. Yy.
Kodeks Kumanikus, Kumanca sözlükler yazmıştır. Latin, Alman, Fars dillerinde yazmıştır. Hristiyanlıkla ilgili bazı engimeri (hikaye) Kumandı diline çevirmiştir.
Kutıp, Husrav-Sirin, 1341-42 de yazılmıştır.
1338’de Berke ibi Berakez Kandud ibi Edgu, bu eseri Kıpçak diline Mısır’da çevirmiş,
Kutıp bu eseri Azerbaycanlı Nizami’nin Farsça yazdığı Hüsrev ile Sirin eserinden çevirmiştir.
13 TÜRK TÖRELERİ İSLAMA UYUYOR MU?
Orta Asya’ya Araplar’ın getirdikleri islam dini, Türkler’in uluslararası ilişkilerini bozmuştur.
Araplar’da şeriat içinde kadının yeri çok aşağıda olduğundan, günlük yaşamda kadının
etkenliği azalmış oldu. Müslüman ‘emirleri’ kızlarını hristiyanlara vermeye karşı oldular.
Ancak kurdukları haremlerde topladıkları kadınların budununa bakmayarak, onlardan
çocuklar yaparak, bunların açtıkları politik yaralara bakmadılar. O çocukları, Türk elleri’nin
başlarına getirildiler.
Müslüman ‘emirler’ ile müslüman olan Türkler, yağılarının (düşman) kızlarını alarak, onlara
bağlandılar, onlardan olan çocuklarada Türkeli’ni (devleti) yönettirdiler.
XIV yy.’da Trapezund’un (Bizanslar’ın Anadolu’da olan kolu) en büyük korkunç yağısı olan
Türkmen Akkoyunlu eli’nin başkanı Türkali Biy, 1351 yılı genç imparator’un kardaşı
Mariya’yı alır. 1358 de de Halbin aymağının ‘emiri’ Hacı Omar’da imparatorun ikinci kız
kardaşını alır. Böylece müslümanlar birikimi olmayan, savunma yapamayacak olan
Trapezund’a saldırmazlar. Böylece Trapezund eli, uzun yıllar iyi yaşamını sürdürür.
Türkler’in el yönetimi “KURULTAY”biçimidir. Burada bayanlarla, kağanın yakınlarıda söz alır
idiler. Burada yetenekli kişiler öne çıkar idi. Din bilimi almak ise, el (devlet) yönetiminde
yükselmede bir etken değil idi.
Türkler ölen değerli atalarından boluş (yardım) beklerler idi. Onların yattıkları yerlere
(mezar) gidip, onlardan dilek diler idiler. Onların kendilerine arka çıkmalarını ister idiler.
Türkler pınar suyunun çıktığı yerde biriken suya demir akça (para) atar, bu suyun yakınında
olan ağacın dallarına çaput bağlar idiler. Ağrıları (hastalık) olduğunda onu iyi etmek için
baksılara gider idiler.
Türkler yedi göbek öteden evlenir idiler. Amca oğlu ile dayı oğlu yada kızları kardaş sayılır idi.
Türkler yaşadıkları yerlerde bir sorunları olunca aydın, okumuş yada bir alanda kendini
kanıtlamış olan kişilere danışır idiler. Bunlar aksakallar diye anılan kişiler idiler. Dedem
Korkut bunlara bir örnektir.
Ad verme işi de Türkler’de miskinliği önleyici bir etken idi. Çocuk bir başarı kazanınca ona
gerçek adı veririlir idi.
Ölüler taşınır iken, kadınlar topluca ağlar idiler. Ölünün evden çıkarılmasılmasından sonra
evde ot (ateş) yakılır idi.
Türkler ulus bayramlarını kutlar idiler. Köktem bayramıda bunların birisidir. “Nevruz” adı ile
bizlere ulaşan bu bayram bunun bir örneğidir. El oyun bayramıda buna başka bir örnektir.
Türkler en yüksek dağa çıkıp orada Gök Tanrı’ya tapar idiler. Yer, Su, Gök onlar için önemli
idi. Yer ana, Su anaları var idi. Bu anlattığım değerlerle ilişkileri var idi.
Türkler göktemin (bahar) gelişi ise toplumların yaşadıkları alanlarda birleşerek bir ot (ateş)
yakar, bu otun üstünden atlar idiler.
Türkler’de dilenme gelenegi yok idi.
Türkler, kişinin yada başka canlıların çizimini (resmini) yapar idiler.
Türkler, yer, gök bilimleri, ağrıları iyi etme bilimlerini önemser idiler.
Türkler’in ataları var idi. Türkler bu atalarının yaptıkları işlerle övünür idiler. Atalarını örnek
alır idiler.
Kutluk kaganlar, Bilgeler, Tonyukuklar, Gültekinler, Suulu Kağanlar çokça anılıp durulur idi. Onların geriye bıraktıkları yaşam anlayışı dillerden dillere dolaşır idi. (şimdi ise ancak ; mohammed, Osman, Ali, Ömer’i duyuyoruz)
Araplar ellerine geçirdikleri Türk ellerinde yer adları ile kişi adlarını değiştirdiler. Andican yakınlarında Türkçe adlar taşımakta olan kışlaklara (Rabat, Rubat) biçiminde Arapça adlar verilmiştir. Oküz adı yerine ‘Sırı Derya’ ile benzerleri. Ulan-Baytak adı değişime uğratılarak önce ‘Yasse/Yase’ bu ad tutmayıncada sonradan ‘Türkistan’ olarak değiştirilmiş idi.
Kisi adlarıda korkunc biçimde değistirildi. (Abdulkerim, Abdulnasır, Nizam Dust Nasir, Muhammed, Bahsidi, Tej ad din, benzerleri.
* Bütün bu saydığım özelliklerimiz, nerede kaldı? Bizi geçmişimizden koparan güç ne idi?
Bizi kendi genimizin özelliklerinden neden kopartmışlar?
Bütün bunlar ortada iken, ‘Türkler’in dinleri, islam dinine benzediği
için, onlar akın akın müslüman olmuşlardır’ biçiminde sözler söylemek
yada yazmak Türkler’e karşı yapılan en büyük saygısızlıktır.
Türkiye’de Atatürk’ün ölümünden sonra politik partiler, üniversite yönetimleri, bir
bir karşı devrimcilerin ellerine geçmiş, Türk kimliğinin üstünü örten bilim dışı yazılar,
Türklüğü övmek yada yüceltmek adına yazılmıştır. Türk ulusu el (devlet) kuruluşlarının eliyle yanıltılmıştır.
Uyan Türk oğlu, uyan Türk kızı !!!
[1] Ulus: anlamı değiştirilerek, “müslüman ümmeti” içine sokuluyor.
[2] Kurán-ı Kerim, Diyanet işleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-1986
[3] Kurán-ı Kerim, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-1986
[4] Kurán-ı Kerim, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-1986
[5] Kamuran Gürün, Türkler ve Türk Devletleri Tarihi, d. 180-181, Ankara-1981
[6] W. Bartold, Türkestan Down to the Mongol Invation, d.182
[7] Bu kesimler, Atatürk’ün ölümünden sonra devlet eli ile desteklenmi oldukları gibi, devlette islamı Anadolu’da birlik sağlayabilmenin tek çıkar yolu gibi görmüşlerdir. Araplar, biz bu yerleri otarladık (işgal) der iken, Türkiye’de yetişen “milliyeti-şeriatçı” kesimlerde, biz bu topraklarımızı direnmeden verdik demeye getirdiler.
[8] Kamuran Gürün, Türkler ve Türk Devletleri Tarihi, d. 181, Ankara-1981
[10] Ak süyökler: bu kesim, eli (memleketi) yönetenlerin kanını taşıyanlardır. Bunlar kendilerini ulustan (halk) üstün görürler.
[11] Kırgızdar, 85-89, Ömürkul Karayev, Bayırkı Türk esteliklericana Arap-Pers yazarları, Kırgızlar cönünde, Bişkek-1991
[12] Orhan Türkdoğan, Türk Tarihinin Sosyolojisi, d.266, İstanbul-1996
[13] süseenek/süskünçöök/türtkünçöök; iten- kakan, süsen, geri iteren, dürten anlamlarını taşır.
[14] Kırgızdar, 89, Ömürkul Karayev, Bayırkı Türk estelikleri cana Arap-Pers yazarları, Kırgızlar cönünde, Bişkek-1991
[15] Kırgız tüükisi, y.248, SSR, t. I, 1984
Kırgızdar, 89, Ömürkul Karayev, Bayırkı Türk estelikleri cana Arap-Pers yazarları, Kırgızlar cönünde, Bişkek-1991
[16] Kırgız tüükisi (tarihi), y.249, SSR, t. I, 1984
[17] Kırgız tüükisi, y.248 SSR, t. I, 1984
[18] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta Gasırdagı Kazakeli, d.58-60, Alma_Ata-1995
[19] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta Gasırdagı Kazakeli, d.59, Alma_Ata-1995
[20] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta Gasırdagı Kazakeli, d.58-59, Alma_Ata-1995
[21] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta Gasırdagı Kazakeli, d.58-59, Alma_Ata-1995
[22] Taraz; Şimdi adı Cambul olan, Kazakeli’nin bir balığıdır.
[23] Kazaktıng Eski tüükisi (könö tarihi), b. 139, Calın, Almatı-1993
[24] M. Çağatay Uluçay, Tarih Ansiklopedisi, d.420, İstanbul-1979
[25] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta Gasırdagı Kazakeli, d.62, Alma-Ata-1995
[26] Kazak Türkleri’nin bir koludur.
[27] Dükenbay Dosman, Otırar, d.6, Alma_Atı-1995
[28] Bayrakov K. M. Sredneve kovaye gorodskaya kultura, Yujnovayo Kazakstana i Semirecaya , (VI naçala XIII v) Alma-Ata, 1986
[29] Dükenbay Dosman, Otırar, d.6, Alma_Atı-1995
[30] Seyden Coldaşbayulı, Ecelki Cane Orta GasIrdagı Kazakeli, d.63, Alma_Ata-1995
[31] hocalar; Arap dönmeleri olarak bilinirler. Bu güne deyinde bu ocaklar (aileler) hocalar diye anılmışlardır.
[32] Orta Asya’da “hoca” sözü Türkiye’de kullanılan dönme anlamına gelmektedir. Orta Türkleri; Onlar “koca” oldular der iken, din bilimini artırdılar anlamında degil, dönme oldular anlamında söylemektedirler.
[33] A. Kasımcanov, K. Neribayev, K. Sebdenov, T. Sadıkov, A. Karabekov, K. alısbayev, C. Almayev, Z. Karımova, R. Avakova, Kazak, d.43,Alma-Ata-1994
[34] A. Kasımcanov, K. Neribayev, K. Sebdenov, T. Sadıkov, A. Karabekov, K. Alısbayev, C. Almayev, Z. Karımova, R. Avakova, Kazak, d.43,Alma-Ata-1994
[35] N.Kemal Zeybek, bizim keeyindiğimizi (kültür) dine bağlamaktadır. Türk Olmak, d.109, Ankara-1999
[36] A. Kasımcanov, K. Neribayev, K. Sebdenov, T. Sadıkov, A. Karabekov, K. alısbayev, C. Almayev, Z. karımova, R. Avakova, Kazak, d.43-44,Alma_Ata-1994
[37] Araplar’ın bu gün adı Özbekeli olan bölgede kurmayı başardıkları bir Arap eli (devlet)
[38] Bir müslüman tarikatı idi.
[39] N.K. Antonov, Leksii po Türkologi, d.8, Yakutsk-1981
[40] Kırgızdar, d.273, Bişkek-1991
[41] Vamiri, Buhara Tüükisi (tarihi), d.82,
[42] Doğu Türkeli’nin Tüükisi cönündeki biçimeller cıynağı, d. 257.
[43] Molla Ajı, kol yazma, Kazkiray Bugra Han, Bişkek-Kırgızeli
[44] Kenges Cusupov, Kırgızdar, d.280, Bişkek-1991
[45] Kenges Cusupulı, Kırgızdar, d.279, Bişkek-1991
[46] Mir Hund, Ravza Tassafa, 5.t. ,d.22
[47] Mir Hund, Ravza Tassafa, 5.t. ,d.22, Bartold aktarması, d.31
[48] Zekeriya Kitapçı, Türk Dünyası Araştırmaları, d.10, sayı;145, -temmuz-agustos, İstanbul 2003,
[49] Denis Sinor, Aspect of Altaic Civilization III, d.7, Indiana -1990
[50] Hudud al-Alam, tr. V.Mirorskiy, 116,354-356
[51] Hudut al Alam, tr, V. Minorskiy (2 nd ed.), pp. 72-73, London-1970
[52] Bartold, Turkestan Down to the Mongol Invation (4.ed)., London-1977, pp.156-165
[53] Denis Sinor, Aspect of Altaic Civilization III, p.9, Indiana-1990
[54] Hudut al Alam, tr, V. Minorskiy (2 nd ed.), pp., p.356, London-1970
[55] Türk ülküsü, Türk’ü yönetici yapma, törelerini yaşatma, yurdunu-budununu bağımsız, birlik ile dirlik içinde yaşatmaktır.
[56] Tersa:Müslüman olmayan Türkler için kullanılmış idi. Kafir, inanmayan anlamında kullanılırdı.
[57] Burası Talas’a yakın olan Taraz’ın yakınında bir yerdir. Şimdi Çimkent olarak bilinir.
[58] Öküz; Araplar buranın adınıda Sır Darya olarak değiştırmış idiler.
[59] Robert Dankoff, James Kelly, Sources of Oriantal Languages and Literature, Turkish sources, VII.Part. I, Harvard University Printing Officce, 1982, p.386.
[60] Hujjat az-Zakirin, MS LOIV, 3787
[61] o dönemin akça (para) birimi
[62] Denis Sinor, Aspect of Altaic Civilization III, p.9, Indiana-1990
[63] Hoca Ehmet el-Yasavi, İshak Bab’ın torunudur. Türk yurtlarını alan bir generalın torunu “şeyh” yada “hoca” olarak, Arap düşüncesini yaymayı sürdürmüştür.
[64] Denis Sinor, Aspect of Altaic Civilization III, d.5, Indiana-1990
[65] 1. Cf. Hujjat az –Zakirin, MS LOIV 3787,f.149.b.
2. Tuhfat al-Ansab-I Alavi, MS IVAN, 1459 ff. 272a, 284a, Özbekeli
[66] Kuranı Kerim, 60. ayette geçmektedir.
[67] Mustafa Kılıç, Yesevilik Yolu, d.68, Ankara-1998
[68] Çokan Velihan, Tangdamalı, d.154-161, Alma-Ata-Kazakeli
[69] İslam Allanın Hak Dini, Ratbek Nisanbayulı, Müftü, y.25, Alma-Ata
[70] İslam Allanın Hak Dini, Ratbek Nisanbayulı, Müftü, y.26-27
[71] Caraskan Ebdiraşev, Koca Ahmet Yasavi-Danalık biçiği (Yolgösterici kitap), d.1, Çimkent/Kazakeli
[72] İslam Allanın Hak Dini, Ratbek Nisanbayulı, Müftü, y.29
[73] Murtaza Bulutay, Müslüman Kazakelimiz, y. 81, Alma-Ata-2001
[74] Murtaza Bulutay, Müslüman Kazakelimiz, y. 82, Alma-Ata-2001
[75] Murtaza Bulutay, Müslüman Kazakelimiz, y. 82, Alma-Ata-2001
[76] Murtaza Bulutay, Müslüman Kazakelimiz, y. 82, Alma-Ata-2001
[77] Fuad Köprülü, Türk Edebiyatında Mutasaffuflar, y.20-2, Ankara-1991
[78] Murtaza Bulutay, Müslüman Kazakelimiz, y. 84, Alma-Ata-2001
[79] Barthold, V.V., Mogol İstilasına deyin Türkistan, y. 198, çeviri; Türkiye-1992
[80] Olcas Süleymen, Aziya, 134, Alma_Ata-1992
[81] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.5, Alma_Ata-1993
[82] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.5, Alma_Ata-1993
[83] A. Kasımcanov, Kazak, d.147, Alma-Ata-1994
[84] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.arka kapak, Alma_Ata-1993
[85] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.8, Alma_Ata-1993
[86] Ana dili Gazetesi, nauvrız 1992, 26. günü , nu; 12 A. Yasavi ocak ağaci (seciresi)
[87] Muhammedrahim Carmuhammedulı, Ahilik Yolu, 97 (mart 1994); 98 (nisan1994) 28-29
[88] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.9-10, Alma_Ata-1993
[89] Muhammedrahim Carmuhammedulı, Yesevilik Bilgisi, 184, 1998_Ankara
[90] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.13, Alma_Ata-1993
[91] Altay Amanjologlu, Türk Dil Bilimi, Eski yazı tüükisi, s. 43, Alma-Ata-1996
[92] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.16, Alma_Ata-1993
[93] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y. arka kapak, Alma_Ata-1993
[94] Caraskan Ebdiraşev, Koca Ahmet Yasavi-Danalık biçiği (Yolgösterici kitap), d.8, Çimkent/Kazakeli
[95] Metin Akar, Türk Alemi, nu:5 (76), Alma-Ata-2008
[96] N. K. Zeybek, Türk Olmak, d.35, Ankara-1999
[97] Ethem Cebecioğlu, Yesevi Bilgisi, y.99, Ankara-1999
[98] Mustafa Kılıç, Yesevi Yolu, d. 46-47, Ankara-1999
[99] Bartold, (Cemal Karşiden metinler) d.174
[100] Yönetici kesim, Atadan kalma yönetici kesim; bu kesim ulusun yöneticiliğini üstlenen kesimdir. Bu ocaklar, kendilerini anadan doğma yönetici görürler. (Kaz. Tüükisi, 79)
[101] Kazakeli Tüükisi (Kazakistan Tarihi), 79-80, Alma_Ata-1994
[102] Kazakeli Tüükisi (Kazakistan Tarihi), 79, Alma-Ata-1994
[103] Kemal Eraslan, Yesevi Yolu, y.80, Ankara-1993
[104] Kemal Eraslan, Yesevi Yolu, y.80, Ankara-1993
[105] Kemal Eraslan, Yesevi Yolu, y.81, Ankara-1993
[106] Kemal Eraslan, Yesevi Yolu, y.81, Ankara-1993
[107] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y. 81, Alma_Ata-1993
[108] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y. 81, Alma_Ata-1993
[109] Ethem ebecioğlu, Yesevi Yolu, y.103, 1993-Ankara
[110] Ethem Cebecioğlu, Yesevi Yolu, y.102, 1993-Ankara
[111] Nesimi Yazıcı, Yesevi Yolu, y.69, Ankara-1999
[112] Mustafa Kılıç, Yesevilik Bilgisi, d.53, Ankara-1999
[113] Caraskan Ebdiraşev, Koca Ahmet Yasavi-Danalık biçiği (Yolgösterici kitap), d.8, Çimkent/Kazakeli
[114] Bu konu Türkler klay (nasıl müslümanlaştırıldı bölümünde derinlemesine açıklanmıştır.
[115] Dükenbay Dosman, Oırar, d.6, Alma_Atı-1995
[116] Rafael Mirgasimoğlu Veliyev, Cemil Abdurrahmanoğlu Muhammedşin, Böek Bolgar 50, Kazan
[117] N. K. Zeybek, Türk Olmak, d. 35, Ankara-1999
[118] Mustafa Kılıç, Yesevi Bilgisi, d.55, Ankara-1999
[119] Muhammedrahim Carmuhammedulı, Ahilik Yolu, 97 (mart 1994) 24 –26; 98 (nisan1994) 28-29.
Yesevilik Bilgisi, y. 182-188, Ankara-1998
[120] Kırgızdar, Kenges Cusupov, d. 99, Bişkek-1991
[121] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.88, Alma_Ata-1993
[122] İbrahimoglu Ahmet Yasavi, Divanı Hikmet, y.89, Alma_Ata-1993
[123] Namık Kemal Zeybek, Engin D. akarlı, Mustafa Tatcı, Mustafa Kılınç,Nesimi Yazıcı, Kemal Eraslan ile başkaları ….
[124] Kırgızdar, Kenges Cusupov, d. 282, Bişkek-1991
[125] Abay; book of words, 140-147, Kazakeli-1995
[126] Mirza Alekber Sabir, Azerbaycan
[127] A. Kasımcanov, Kazak, d.147, Alma-Ata-1994
[128] Çokan Velihanov, Tangdamali, d.243, Alma_Ata
[129] Çokan Velihanov, Tangdamali, d.243, Alma_Ata
[130] Caraskan Ebdiraşev, Koca Ahmet Yasavi-Danalık biçiği (Yolgösterici kitap), d.8, Çimkent/Kazakeli
[131] Yasavi’nin bütün ülgerlerinde Türkçeye uyumsuzluğu görülmektedir. Onun bir türlü doğru söyleyemediği yüzlerce Türkçe sözden bazı örnekler verelim; (etalik,sultani,awliyani,ayladim,kelsa,bilmas,tutib,urdi,kamçida, ani, iglaban, bogladi,………..)
[132] Hoca Ehmet el-Yasavi’nin türbesine gelen Kazak, Kırgız yada Özbekler’in “arvaklardan” kömek sordukları bilinen bir gerçektir. Bu Tanrıcılık ile Şamanizm’e yatan bir yaklaşımdır. Bunu islama yaklaşım gibi göstermek isteyenler, çıkarcı yada (misyoner) güçlerdir.
[133] A. Kasımcanov, Kazak, d.147, Alma-Ata-1994
[134] N. Kemal Zeybek, eski kültür bakanı
[135] Cuma muslümanları; Türk-islam sentezcileri, ülkücüler, Türkocakları yandaşlarıdir (bunlar islamı yalnız cuma namazı ile yaşatan, ancak çok islamcı geçinen kesimdirler.)
[136] Dükenbay Dosman, Oırar, d.5-8, Alma_Atı-1995
[137] Koca Ahmet Yasavi, Divani Hikmet, 197, Alma-Atı- 1993
[138] Koca Ahmet Yasavi, Divani Hikmet, 197, Alma-Atı- 1993
[139] Burada da H. Ehmet Yasavi, kendisi bir önce söylediği “kız kadınlarla sohbet etmez” sözlerini yalanlamaktadır.
[140] Koca Ahmet Yasavi, Divani Hikmet, 196, Alma-Atı- 1993
[141] Koca Ahmet Yasavi, Divani Hikmet, 196, Alma-Atı- 1993
[142] Zaman Gazetesi, Selim Kuvel, Ankara 19.Kasım 2001
[143] A. Kasımcanov, Kazak, d.147, Alma-Ata-1994
[144] Yesevilik Bilgisi, y. sunuş bölümü / XIII, Ankara-1998
[145] N.K. Antanov, Türk Dili ile Görkemi Öğrenimi, X-XV yy. d.3-74, Yakutsk-1981
[146] Şohan Velihanov, Tangdamalı, d.246, Alma_Ata
[147] A. K. Akışev, M.H. Asılbekov, K.M. Baybakov, C. K. Kasimbayev, T.A. Tansrov, K.N. Nurpeyisov, K.A.Pişulina, Y. İ. Romanov, Kazakeli Tüükisi, d.72, Alma-Ata-1994
[148] Kemal Eraslan, Yesevilik Bilgisi, d.85, Ankara-1999
[149] Törekeldi Baytas, Emir Temir Amanatı, d.46-107, Alma_Ata-2000
[150] N. Kemal Zeybek, Ay Gazete, A. Yesevi Kim?, “A. Yesevi: milliyetimizi borçlu olduğumuz insandır.” 04.2002
[151] Süleyman Eliyarlı, Azerbaycan Tüükisi (tarihi), d.137, Baku-1996
[152] Süleyman Eliyarlı, Azerbaycan Tüükisi (tarihi), d.137, Baku-1996
[153] Süleyman Eliyarlı, Azerbaycan Tüükisi (tarihi), d.138, Baku-1996
[154] Yaqub Mahmudlu, Süleyman Mehmudov, Vaqif Piriyev, Ekber Qocayev, Azerbaycan Tarihi, d.5, Baki-2001
[155] Azia, Olcas Süleymenulı, d.137, Alm_Ata-1992
[156] Kengeş Yusupov, Kırgızdar, d.286, Bişkek-1991
[157] Türkler, ana yazı dilleri olan Göktürkçe’yi Arap yöneticilerinin buyrukları gereği bırakmışlardır.
[158] Siz gerçek Türk dilinden, gerçek Türk düzeninden yana olursanız, size “yahudi, dinsiz, ermeni” diye değişik ölçülerde saldırılar, dışlamalar, karalamalar yapılacaktır. (nurcu, Turk-İslam ülkücüsü, Türk-İslam sentezcisi, yada başka kılığa girmiş olan şeriatçılar.)
[159] Çetin Yetkin, Karşı Devrim, d.566-567, İstanbul-2003
[160] Kazakting EskiTtüükisi, b. 139, Calın, Almatı-1993
[162] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma-Ata-1994
[163] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma-Ata-1994
[164] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma_Ata-1994
[165] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma_Ata-1994
[166] Hamid Madanov, Kazak Türkleri’nin argı-bergi Tüükisi, d.41, Alma_Ata- 1995
[167] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma_Ata-1994
[168] Muktasar Tüüki kavmi Türki, 1.t.d.48
[169] Çokan Velihanov, Tangdamalı. d. 226, Alma-Ata
[170] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma_Ata-1994
[171] K. S. Aldacumanov, T.B. Balakçayev, M.K. Kozibayev,K. N. Nurpeyisov, Kazakeli Tüükisi (tarihi), d.72, Alma_Ata-1994
[172] Kengeş Yusupov, Kırgızdar, d.286, Bişkek-1991
[173] Esenkul Abduldayev, Şimdiki Kırgız Tili,106-107, Bişkek-1998
[174] yönetim dini: (resmi din)
[175] V. M. Nasilov, Yazık Turkskih Pamiyatnikov UygurskovoPisma, XI- XV vv. M., 1974, c.9
[176] Esenkul Abduldayev, Şimdiki Kırgız Tili, 110-113, Bişkek-1998
[177] A. Kıraubayeva, Ana tili, Ejelgi Devir Edebiyeti, 93, 1991-Alma-Ata
Etiketler:Abdurrahman Ozan İşleten, adalat quliev, adalet guliyev, adelet quliev, Adnan Keskin, Afşin Sevi, Afşin Sevimli, Afşin Sevimli akit, ahmet arvasi, ahmet aytaç, ahmet çakar, Ahmet Toptaş, akit, akova, AKP, Ali Sarıbaş, Ali İhsan Köktürk, alişan satılmış, alparslan türkeş, alperen, alperen ocakları, amsterdam, arslan bab, atsız, Aykut Erdoğdu, aylin, Aylin Nazlıaka, Ayşe Nedret Akova, Önder Sav, Özgür Özel, Ümit Özgümüş, önseçimden, önseçimler, önseçimlerde, özbolat, özgümüş, ülkü ocakları, ülkü ocakları genel merkezi, ülkücülük, ülkücüler, bagdadi, baydar, bütünşehir, büyük birlik partisi, BBP, bozkurt, bugün, Celal Dinçer, cemaat, cemaati, cemal enginyurt, cemil meric, cevriye ataman, chp, cihad, cihatcilar, cosmicus, Denizhan Murat Uresin, dergah, devlet bahceli, değirmendereli, Dilek Akagün Yılmaz, dogu perinçek, Doğan Kurt, doğankurt, Durdu Özbolat, ecder, elbirligi, elbirligi dernegi, Erce Anıl Başıbüyük, ErceAnılBaşıbüyük, erdoğdu, Erman Yılmaz, ermanyılmaz, fatih bozdağ, fethullah, fethullah gulen, fetullah gülen, fetullahgulen.org, gökbörü, gökhan gürlek, Gökhan Tekeli, gökhantekeli, Gürkut Acar, gulen, Hakan Aktaş, Hakan Arıkan, hakanarıkan, hakverdi, Halil Yıldırım, Haluk Ahmet Gümüş, Haluk Çay, Hasan Ören, hazreti muhammed, hüseyin gülerce, hüseyin nihal atsız, hoca, hoca ahmet yasevi, hoca ahmet yesevi, hocaefendi, hollanda, Hollanda Türk Federasyon, htib, Hurşit Canlı, ibda-c, iftira, ilay-i kelimetullah, ilayi kelimetullah, ilteriş türkçüler dernegi, islam, islam düşmanı, isparta, kadiri, karaahmetoğlu, Kürşat Karacabey, kck, Kemal Değirmendereli, kilincmuslumanlariturkler.wordpress.com, koray aydın, kulkuloğlu, Kutlu Altay Kocaova, ludmila egorova, Mahmut Tanal, Malik Ecder Özdemir, mücahitler, Mümtaz'er Türköne, mümtazertürköne, menzil, menzilciler, meral akşener, Metin Lütfi Baydar, mevlana, Mevlana Celalettin Rumi, mevleviler, MHP, milli görüş, milliyetçi, milliyetçi hareket partisi, milliyetçiler, milliyetçilik, mucahit, Muharrem Işık, muhsin yazicioglu, murat gedik, Musa Çam, Mustafa Balbay, Mustafa Sarıgül, Mutlu Erdoğan, mutluerdoğan, nakşibendi, nazlıaka, Nebi Kutalmış Ocaklı, necati söker, necip fazıl kısakürek, nedret, nihal atsız, nizam-ı alem, nizami alem, nur, nur cemaati, nur risalesi, nurcu, nurcular, Nurettin Demir, oguzhan kilic, okulu, ozan arif, Ozan Isleten, parti, Ramazan Kerim Özkan, Ramazan Kula, ramis, Ramis Topal, risale, risale-i nur, rıza güzelsoy, Sadi Saçak, said nursi, said-i nursi, Sakine Öz, samanyolu, sarı saltuk, sarıbaş, Süleyman Aygün, süleyman yağcı, Selahattin Karaahmetoğlu, selin gorgulu, Seyit Torun, smho, suleymancilar, Tanju Özcan, tarikat, Türk İslam düşmanı hristiyan misyoner, türk-islam ülküsü, türkçü, Türkçü kılığına bürünmüş, Türkçü kılığına bürünmüş bir sahtekârı deşifre, Türkçü kılığına bürünmüş bir sahtekârı deşifre ediyoruz, türkçüler, türkçüler Veli Can, türkeli derneği, türkevi, türklerin müslüman oluşları, Tolga Çandar, Tufan Köse, turan yazgan, turancı, turancılık, Turgay Develi, Turgut Dibek, turk federasyon, turkceyasagi.nl, turkceyasagi.wordpress.com, turkeli, turkislamulkucusu.wordpress.com, UETD, ulku ocagi, ulkucu, Veli Ağbaba, VELİ KÜÇÜK, Veyis Gungor, yakutlar, yalan, yalçın yağcı, yalvaç, yağmur sökmen, yüceer, yeni akit, yeni cag, yeni şafak, yeşil kuşak, yeşil kuşak ülkücüleri, yusuf ziya arpacık, yusufiyeliler, yusufiyeliler dernegi, Yıldıray Sapan, zaman, İdris Yıldız, İlhan Cihaner, İlhan Demiröz
kilincmuslumanlariturkler 